Minister Edith Schippers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport organiseert begin 2016 een ronde tafel over health checks. Ze wil met alle betrokken partijen haar voorstel bespreken hoe in Nederland omgegaan kan worden met verschillende vormen van health checks. De realiteit is dat steeds meer mogelijkheden op de markt komen waarmee de burger zijn gezondheid kan checken. Van belang is om dit in goede banen te leiden. Ook is het belangrijk te inventariseren wat er nodig is aan toezicht, regelgeving en welke eisen moeten worden gesteld aan de kwaliteit en de informatievoorziening.

Drie categorieën
In het voorstel zoekt minister Schippers een goede balans tussen het recht van mensen om zelf te kunnen kiezen voor een health check en de toenemende mogelijkheden daarvoor en tegelijkertijd bescherming van diezelfde mensen tegen de risico’s en de gevolgen ervan voor onze gezondheidszorg. Zelfredzaamheid van mensen moet toenemen in plaats van dat het beroep op de dokter toeneemt. Ze stelt drie categorieën voor met oplopende eisen aan de kwaliteit en het toezicht. Het medisch risico voor de consument (dat vaak samenhangt met de methode van screening) is bepalend voor de indeling in een categorie: is er kans op lichamelijke en/of psychische schade als direct gevolg van de health check?

In de eerste categorie komen health checks zonder medisch risico die dan ook vrij worden toegestaan. Denk daarbij aan het afnemen van vragenlijsten of bepaalde gezondheidsapps.

Categorie twee zijn health checks met een medisch risico, bijvoorbeeld als gebruik wordt gemaakt van ioniserende straling. Voor deze categorie geldt dat er heldere beroepsnormen en/of kwaliteitseisen moeten zijn waar toezicht en handhaving op mogelijk is.

Vergunningplicht
Voor de derde categorie blijft een vergunningplicht bestaan. Het gaat dan om health checks die zich richten op ernstige ziekten of afwijkingen waarvoor geen behandeling of preventie mogelijk is en voor de bevolkingsonderzoeken die de overheid aanbiedt. Health checks op de markt die zich richten op dezelfde aandoeningen als de bevolkingsonderzoeken hebben ook een vergunning nodig.

Voor alle categorieën geldt dat de informatievoorziening aan potentiële consumenten over de kwaliteit en de mogelijke voor- en nadelen goed moet zijn.

Minister Edith Schippers (VWS) gaat de ontwikkeling van Nederlandse medisch-technologische innovaties stimuleren. Er komen ‘Health Deals’ tussen overheid en (private) partners die duurzame zorginnovaties verder op weg helpen. Schippers wil met de sector Life Sciences & Health (LSH) op nieuwe economische missies gaan. De Tweede Kamer is vandaag over de plannen geïnformeerd.

Met haar brede inzet op het stimuleren van zorginnovaties heeft Schippers het belang van patiënt en premiebetaler voor ogen: het gaat haar om vernieuwingen die de zorg beter maken en betaalbaar houden. Aan de andere kant staan ook het verdienvermogen en de concurrentiekracht van de LSH-sector centraal, en daarmee het stimuleren van banengroei en werkgelegenheid in Nederland.

Schippers investeert de komende twee jaar bij elkaar bijna 130 miljoen euro in duurzame medisch-technologische innovaties, Voor een groot deel betreft dit publiek-private samenwerking tussen overheid, bedrijven in de LSH-sector, wetenschappelijke onderzoeks- en kennisinstellingen en gezondheidsfondsen. Private partijen zelf gaan hierin ook fors meer investeren: totaal in 2016 ca 140 miljoen en in 2017 ca 207 miljoen.

Schippers benadrukt dat het haar niet alleen om innovaties in de hoog-complexe zorg gaat, zoals het kweken en printen van organen of het vroegtijdig opsporen van ziektes via nano-technologie. Juist vernieuwingen in de laag-complexe zorg en preventie, zoals telemonitoring, e-health, gezondheids-apps en sensoren dragen bij aan de kwaliteit van leven, de zelfredzaamheid van mensen en de betaalbaarheid van de zorg. Schippers wil een omslag bewerkstelligen, waarbij het vertrekpunt is wat individuele patiënten nodig hebben en niet wat de zorg of de medische technologie aanbiedt. Alleen zo kunnen technologische vernieuwingen kostenbesparend worden in plaats van kostenopdrijvend.

Er wordt proefgedraaid met ‘Health Deals’ tussen overheid en (private) partners. Hierin heeft de overheid een rol in het oplossen van knelpunten, bijvoorbeeld door aanpassingen in wet- of regelgeving en vermindering van administratieve lastendruk. Schippers geeft bij voorbaat aan dat de meerwaarde voor de patient voorop moet staan, ontwikkeling van onbetaalbare middelen schiet het doel voorbij.
Speciale aandacht is er voor onderzoek en ontwikkeling van ‘personalised medicine’, waarbij ook de doelmatigheid en kosteneffectiviteit van deze veelbelovende ‘geneeskunde op maat’ voor oncologie en zeldzame ziekten centraal staan.

In het bijzonder zal ook worden ingezet op ‘translationeel’ onderzoek: onderzoek dat een innovatie zo snel mogelijk van het wetenschappelijke laboratorium naar de patiënt brengt. Daarnaast zullen de zorgopleidingen doorgelicht worden op de noodzakelijke nieuwe kennis en vaardigheden als gevolg van medisch-technologische innovaties.
In nauwe samenspraak met de LSH-sector zal een agenda voor economische diplomatie van ‘Health-Holland’ worden opgesteld. Daarbij gaat het enerzijds om het onderhouden en uitbreiden van al bestaande relaties (zoals met bijvoorbeeld China en India), maar anderzijds ook om het openbreken van nieuwe markten in bijvoorbeeld het Midden-Oosten en Oost-Afrika.

De inzet van VWS op innovatie in de zorg is een belangrijke versterking van het Rijksbrede topsectorenbeleid, onder leiding van het ministerie van EZ. De stijging van Nederland van plek 8 naar plek 5 op de ranglijst van meest concurrerende economieën laat zien dat succesvolle innovatie bijdraagt aan economische groei. De innovatiecontracten voor 2016 en 2017 die vandaag in Delft worden getekend hebben een waarde van 4,2 miljard euro, waarvan 2,2 miljard euro voor rekening komt van het bedrijfsleven.