Een extra ingreep om uitzaaiingen naar de lymfeklieren bij longkanker te controleren hoeft in de toekomst mogelijk niet meer uitgevoerd te worden. Een subsidie van 300.000 euro, toegekend door ZonMW, maakt onderzoek onder leiding van longchirurg dr. Frank van den Broek van Máxima Medisch Centrum mogelijk. Achterwege laten van deze belastende controle-ingreep kan patiënten operatierisico’s besparen en zorgen voor een snellere start van de behandeling.  

Longkanker is één van de meest voorkomende en meest dodelijke vormen van kanker. In 2015 kwamen er in Nederland meer dan 12.000 nieuwe gevallen bij. Ongeveer tachtig procent van de patiëntenpopulatie heeft ‘niet-kleincellige’ longkanker. Patiënten met deze vorm en een verhoogd risico op uitzaaiingen moeten naast standaardonderzoeken een extra operatie (mediastinoscopie) ondergaan om te zien of de tumor is uitgezaaid naar lymfeklieren achter het borstbeen. Onderzoek door Máxima Medisch Centrum moet definitief uitwijzen of deze operatie wel nodig is. “Uit eerder onderzoek blijkt al dat deze operatie weinig winst biedt, terwijl de ingreep belastend is voor de patiënt. We bekijken nu of de mediastinoscopie zonder risico’s achterwege gelaten kan worden”, aldus Frank van den Broek.

Snellere start behandeling
In het onderzoek worden patiënten verdeeld in groepen met of zonder deze extra operatie. De groepen worden vergeleken op het vinden van lymfeklieruitzaaiingen, complicaties, overleving, kwaliteit van leven en kosten. Voor het onderzoek werkt MMC samen met patiëntenvereniging Longkanker Nederland en verschillende andere Nederlandse ziekenhuizen. Uniek is de samenstelling van een stuurgroep met longartsen, longchirurgen, cardiothoracaal chirurgen en een methodoloog. Onder hen is Jouke Annema, longarts in het AMC. Door jarenlange ervaring met wetenschappelijk onderzoek naar lymfeklieruitzaaiingen achter het borstbeen is hij een waardevolle toevoeging aan het team. Frank van den Broek is trots om deze studie te mogen leiden: “Als de detectie van uitzaaiingen door de mediastinoscopie inderdaad geen winst biedt en de operatie achterwege gelaten wordt, kunnen we jaarlijks ongeveer 1500 patiënten een dergelijke operatie met bijbehorende complicaties besparen. Bovendien kan dan de definitieve behandeling van de longtumor eerder gestart worden, hetgeen de overlevingskans vergroot. De resultaten hopen we over vijf jaar te kunnen presenteren.”

UMCG-onderzoekers Joost Kluiver en Anke van den Berg hebben een subsidie van € 772.000 toegekend gekregen van de stichting Lymph&Co voor onderzoek naar lymfeklierkanker. Onlangs is er een belangrijk netwerk van genen ontdekt die de groei van lymfeklierkankercellen sterk beïnvloeden. De onderzoekers willen dit netwerk en de genen in detail in kaart brengen om meer inzicht te krijgen in het ziekteproces en zo aanknopingspunten te vinden voor het ontwikkelen van nieuwe behandelingen.

Op 5 maart hebben Anke en Joost de eerste cheque van € 372.897 ontvangen voor dit onderzoek. Ze ontvingen die uit handen van Prins Bernhard en Marie-José Helle, directeur van Lymph&Co. De cheque werd uitgereikt aan het eind van ‘De Hollandse 100’. Dit is een jaarlijkse sponsoractie van de stichting Lymph&Co. Aan dit evenement deed ook een UMCG-team mee met medewerkers en familieleden van de afdeling Pathologie en Genetica. Door te fietsen en schaatsen heeft het UMCG-team een sponsorbedrag van € 3935,- opgehaald.

Nederland staat 8e op de lijst van landen waar kanker het meeste voorkomt. Dat blijkt uit cijfers van de Wereldgezondheidsorganisatie. Volgens de nieuwste Nederlandse cijfers komt huidkanker het meeste voor, gevolgd door darm-, borst- en longkanker. Op Wereldkankerdag slaan alle organisaties in Nederland die zich bezighouden met kanker de handen ineen om gezamenlijk aandacht te vragen voor deze voor de patiënt en zijn naaste ingrijpende ziekte.

Uit de internationale cijfers van de Wereldgezondheidsorganisatie, die zijn aangepast naar leeftijd, blijkt dat vrouwen in Nederland op de 4e plaats staan voor de incidentie van kanker vergeleken met vrouwen uit andere landen. De mannen in Nederland staan op de 16e plaats vergeleken met die uit andere landen. Voor wat betreft mannen en vrouwen samen bekleedt Nederland de 8e plaats met 304,8 nieuwe gevallen van kanker op de 100.000 inwoners. Denemarken is ’s werelds koploper met 338,1 gevallen van kanker per 100.000 inwoners.

Volgens de nieuwste cijfers uit de Nederlandse Kankerregistratie, beheerd door het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL), was huidkanker in 2016 met 15.836 nieuwe gevallen de meest voorkomende kankersoort in Nederland, gevolgd door darm-, borst- en longkanker. Bij de mannen stond in 2016 prostaatkanker nog steeds op nummer 1, bij vrouwen was dat borstkanker. In totaal werden er 108.402 nieuwe gevallen van kanker vastgesteld in 2016, 2.500 meer dan in het jaar daarvoor.

In aanloop naar Wereldkankerdag, 4 februari 2017, slaan de gezamenlijke organisaties in Nederland die zich bezighouden met kanker de handen ineen. Voor het derde jaar op rij zetten zij zich in om aandacht te vragen voor kanker. Het gaat om een brede samenwerking tussen organisaties actief in kankerbestrijding, patiëntenzorg, onderzoek, voorlichting, preventie en (na)zorg.

Met het thema Wij kunnen. Ik kan wordt het publiek in Nederland opgeroepen om stil te staan bij wat we allemaal zelf kunnen doen voor onszelf en een ander als het om kanker gaat. Dit jaar wordt de naasten van mensen die kanker hebben (gehad) centraal gezet.

In aanloop naar Wereldkankerdag houden de samenwerkende organisaties in Nederland een speciale actie om de naasten van mensen met kanker te bedanken voor hun zorg, begeleiding en steun. Het gaat om onder andere familieleden, goede vrienden en collega’s die ieder op hun eigen manier mensen met kanker bijstaan. Ook organiseren diverse organisaties eigen activiteiten zoals open dagen en lezingen. Op de gezamenlijke website www.wereldkankerdag.nl staat meer informatie over en een overzichtelijke landkaart van speciale activiteiten.

In Nederland werken een groot aantal organisaties mee aan Wereldkankerdag zoals: KWF Kankerbestrijding, IPSO, Integraal Kanker Centrum Nederland (IKNL), Wereld Kanker Onderzoek Fonds, Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK), Care for Cancer en nog vele anderen. Een volledig overzicht is te vinden via www.wereldkankerdag.nl