Overgewicht verkleint kans op overleving van kanker

By Annelies Derksen in Kanker

Overgewicht op volwassen leeftijd verkleint de kans op overleving van borst- en darmkanker. Dat blijkt uit een nieuw onderzoek gefinancierd door het Wereld Kanker Onderzoek Fonds. Hoe groter het overgewicht is, en hoe langer dit duurt, hoe kleiner de kans op overleving na diagnose van kanker. Dit benadrukt opnieuw het belang van het voorkomen van overgewicht.

Hoe lang vrouwen op volwassen leeftijd (20 – 50 jaar) overgewicht hebben, en hoe groot dat overgewicht is, is van invloed op de overlevingskansen na diagnose van borst- en darmkanker. Per levensjaar met overgewicht neemt de kans op overleving na diagnose kanker af.

De bevindingen van het onderzoek wijzen op een langdurig effect van overgewicht en de impact ervan op de kans op het overleven van kanker. Dat overgewicht de kans op het krijgen van borst- en darmkanker vergroot was al bekend; nu laat onderzoek zien dat overgewicht ook de kans op sterfte na diagnose van deze vormen van kanker vergroot.

Voor de preventie van kanker luidt het advies van het Wereld Kanker Onderzoek Fonds al: ‘Blijf op een gezond gewicht. Houd je gewicht binnen gezonde grenzen en voorkom gewichtstoename op volwassen leeftijd.’ Er is echter meer onderzoek nodig voor een aanbeveling over lichaamsgewicht na diagnose kanker; wel geeft deze nieuwe studie aanwijzingen over de impact van overgewicht bij kanker.

Over het onderzoek
In het nieuwe onderzoek hebben onderzoekers gebruikgemaakt van de gegevens uit een grote studie uit Zweden met 47.000 vrouwen, waarin zij gevolgd werden in de tijd. Van de deelnemers kregen 1.500 borst- of darmkanker. 

Het onderzoek werd uitgevoerd door de International Agency for Research on Cancer (IARC). Dit is de onderzoekstak van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) gericht op kanker. Het onderzoek werd gefinancierd door het Wereld Kanker Onderzoek Fonds in Amsterdam.

Adviezen tijdens en na kanker
Met de website www.voedingenkankerinfo.nl geeft het Wereld Kanker Onderzoek Fonds betrouwbare adviezen over voeding en leefstijl tijdens en na behandeling van kanker, op basis van wetenschappelijk onderzoek en de praktijkervaring van experts. Het is een samenwerking tussen het Wereld Kanker Onderzoek Fonds, Wageningen University & Research, het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) en de Landelijke Werkgroep Diëtisten Oncologie (LWDO).

Het Wereld Kanker Onderzoek Fonds heeft de nieuwe brochure ‘Tijdens kanker. Goed eten en omgaan met klachten’ gepubliceerd. Hierin komt de kennis uit onderzoek en de praktijkervaring van experts samen in toegankelijke en praktische adviezen voor mensen die nu behandeld worden voor kanker. Voor meer informatie of aanvragen van de brochure kan contact opgenomen worden via vragen@wkof.nl.

Germund Daal, hoofd communicatie en gezondheidsvoorlichting van het Wereld Kanker Onderzoek Fonds: “Op basis van ons grootste onderzoek ooit naar voeding, leefstijl en kanker wisten we al dat overgewicht een van de belangrijkste risico’s is voor het krijgen van kanker. Welke rol overgewicht speelt na diagnose kanker is nog een groot vraagteken. Hier moet nog veel meer onderzoek naar gedaan worden.”

Dr. Isabelle Soerjomataram van de IARC/WHO en een van de onderzoekers: “De nieuwe bevindingen geven aan hoe belangrijk het is om overgewicht en obesitas te voorkomen in relatie tot de overleving van veelvoorkomende kankersoorten zoals borst- en darmkanker. Hier moet al op een vroege leeftijd aan gewerkt worden.” 

Nieuwe actie Wereld Kanker Onderzoek Fonds: Hardlopen als eerbetoon

By Annelies Derksen in Kanker

‘Ik loop mijn run voor…’. Zo luidt de nieuwe actie van het Wereld Kanker Onderzoek Fonds voor de Dam tot Damloop 2019. Tijdens de Damloop maken hardlopers van hun sportieve prestatie een eerbetoon en steunen ze gelijk de missie van het Wereld Kanker Onderzoek Fonds. Aanmelden kan nu nog via inactietegenkanker@wkof.nl.

Ik loop mijn run voor…
1 op de 3 mensen krijgt ooit kanker. In 2018 waren dat 116.000 mensen. Met de nieuwe actie ‘Ik loop mijn run voor…’kunnen deelnemers aan de Dam tot Damloop 2019 een sportieve prestatie neerzetten, deze opdragen aan een dierbare en tegelijk onderzoek en voorlichting steunen voor een wereld zonder kanker.

Een eerbetoon
Het Wereld Kanker Onderzoek Fonds introduceert dit jaar het ‘Ik loop mijn run voor’-hardloopshirt dat deelnemers tijdens de Dam tot Damloop kunnen dragen. Op dit hardloopshirt kunnen deelnemers de naam opschrijven van een bekende die geraakt is door kanker. 

Sandra Hout, een deelneemster die al jaren meerent voor het Wereld Kanker Onderzoek Fonds, vertelt: “Iedereen kent wel iemand in zijn of haar omgeving die geraakt is door kanker. Wat is er mooier dan te rennen voor het goede doel en zo een steentje bij te dragen aan een wereld zonder kanker? Het nieuwe hardloopshirt, waarmee je de run kunt opdragen aan een dierbare, maakt deze Damloop extra speciaal.”   

Onderzoek en voorlichting
Deelname aan de Dam tot Damloop 2019 voor het Wereld Kanker Onderzoek Fonds levert ook sponsoring en aandacht op voor de strijd tegen kanker. Met sponsorgelden dragen deelnemers bij aan meer onderzoek en voorlichting voor de preventie en overleving van kanker door gezonde voeding en leefstijl. Zo onderzoekt het fonds al 25 jaar lang de relatie tussen voeding, leefstijl en kanker en geeft hierover praktische voorlichting.

De Dam tot Damloop
Dit hardloopevenement is al jaren een van de populairste events in Nederland. Elk jaar weer doen duizenden deelnemers mee aan de run van 10 Engelse Mijl vanuit Amsterdam naar Zaandam. Deze 35eeditie van de Dam tot Damloop zal plaatsvinden op zondag 22 september 2019. 

Aanmelden
Deelnemers kunnen zich nu nog aanmelden voor de eerste editie van de nieuwe actie ‘Ik loop mijn run voor…’ via inactietegenkanker@wkof.nl. Meer informatie is te lezen op ikloopmijnrunvoor.nl.

Naomi van Paassen, Wereld Kanker Onderzoek Fonds: “Het Wereld Kanker Onderzoek Fonds doet al 12 jaar mee aan de Dam tot Damloop. Elk jaar doen wij ons best om een grote groep te verzamelen die zich wil inzetten voor een wereld zonder kanker. Dit jaar maken wij deze ervaring extra bijzonder met de actie ‘Ik loop mijn run voor…’. Helaas kent bijna iedereen iemand in zijn of haar omgeving die kanker heeft of heeft gehad. Het kunnen opdragen van de run aan een dierbare en daarbij kunnen bijdragen aan meer onderzoek en voorlichting is dan ook fantastisch. Doe met ons mee!”

Twee patiënten hiv-vrij

By Annelies Derksen in Algemeen, Kanker

Onderzoekers zijn een stap dichter bij de genezing van hiv. Bij twee patiënten is het virus niet meer te vinden nadat ze gestopt zijn met virusremmers. Beide patiënten werden behandeld voor kanker door middel van een stamceltransplantatie. De cellen die gebruikt zijn voor deze transplantatie zorgen ervoor dat deze patiënten nu hiv-vrij zijn.

Onderzoekers van IciStem onderzochten de effecten van stamceltransplantatie op hiv. In dit onderzoek werden hiv-patiënten behandeld voor kanker. Een onderdeel van deze behandeling was stamceltransplantatie. Bij zo’n transplantatie wordt het afweersysteem vervangen met behulp van stamcellen van een donor. De getransplanteerde stamcellen zorgen dan voor de vorming van nieuwe bloedcellen. Arts-microbioloog en viroloog Anne Wensing van het UMC Utrecht is een van de hoofdonderzoekers van IciStem. Ze vertelt: “De stamceltransplantatie maakte onderdeel uit van de behandeling van kanker. Daarbij hebben wij het effect van de stamceltransplantatie op hiv gemeten.”
  

Speciale cellen

In het onderzoek van IciStem is de stamceltransplantatie uitgevoerd met cellen van een speciale donor. De afweercellen van deze donor missen een van de belangrijkste hiv-receptoren. Anne legt uit hoe dit werkt: “Er mist een bepaald poortje op de cellen. Hiv gebruikt dat poortje om naar binnen te gaan. Dit poortje heet de CCR5-receptor.” Deze receptor heeft het virus nodig om afweercellen te infecteren. Door de stamceltransplantatie ontbreekt de receptor op de nieuwe afweercellen, waardoor hiv geen kans meer heeft.

Hiv-vrij

De twee hiv-patiënten hebben dus cellen ontvangen die geen CCR5-receptor bevatten. Onder toezicht van de behandelend artsen zijn beide patiënten gestopt met het nemen van virusremmers tegen hiv. Inmiddels nemen de patiënten nu 3,5 en 18 maanden geen virusremmers. Bij beide patiënten zijn slechts flarden genetisch materiaal van hiv terug te vinden, maar geen nieuwe virusdeeltjes. Dat houdt dus in dat de twee patiënten op dit moment allebei hiv-vrij zijn. Overigens zijn beide patiënten ook genezen van kanker.

Retrovirus

Hiv is een zogenoemd retrovirus. “Het virus nestelt zich in ons eigen DNA”, licht Anne toe. “Het gaat in ons eigen DNA zitten. Dat maakt het heel moeilijk om hiv te genezen.” Momenteel zijn er behandelingen tegen hiv in de vorm van virusremmers. Deze medicijnen onderdrukken het virus en zorgen ervoor dat het niet actief is in het lichaam. Op dat moment kunnen hiv-patiënten het virus niet meer overdragen via seksueel contact, maar het virus verdwijnt niet helemaal uit het lichaam. Het onderzoek van IciStem laat nu zien dat na stamceltransplantatie geen actieve virusdeeltjes meer worden aangetoond. Het is dan niet meer nodig om virusremmers te slikken.

‘Drie stappen voorwaarts’

Deze behandelmethode met stamceltransplantatie is nog niet beschikbaar voor iedere hiv-patiënt. Volgens UMC Utrecht moleculair viroloog Monique Nijhuis was dat ook niet de insteek van dit onderzoek. Monique is een van de onderzoekers van IciStem. Ze legt uit dat dit onderzoek is opgezet om te leren van de procedure waarin hiv-patiënten behandeld werden voor kanker. “We hebben nu laten zien dat iemand na één stamceltransplantatie, geen bestraling en relatief milde chemo vooralsnog hiv-vrij is. Dat zijn drie stappen voorwaarts.” Anne sluit zich daarbij aan. Volgens haar zou deze techniek nu verder ontwikkeld moeten worden. “De volgende stap is onderzoeken hoe immuuncellen zonder CCR5-receptoren zonder heel hoge risico’s getransplanteerd kunnen worden. In de toekomst zou dit voor meer mensen met hiv een optie kunnen zijn.”