Nieuwe onderzoeksfinanciering KWF helpt wetenschap én patiënt vooruit

By Annelies Derksen in Kanker

KWF is van mening dat nieuwe vindingen sneller bij de patiënt kunnen (en moeten) komen en start vanaf vandaag het nieuwe Programma Onderzoek & Implementatie waarbij we anders financieren, beoordelen en werken. Het nieuwe programma sluit beter aan bij de ontwikkelingen en behoeften in het onderzoeksveld en zorgt er voor dat de resultaten optimaal bijdragen aan de missiedoelen van KWF: minder kanker, meer genezing en een betere kwaliteit van leven voor kankerpatiënten. Daarnaast gaat KWF er voor zorgen en erop toezien dat de kennis en de middelen die ter beschikking zijn/komen ook daadwerkelijk gebruikt en toegepast worden en dat eventuele opbrengsten voortkomend uit KWF gefinancierd onderzoek opnieuw worden geïnvesteerd in hoogstaand oncologisch onderzoek.

Onderzoek doorloopt verschillende onderzoeksfases. Het traject van een idee naar de praktijk is een langdurig en onvoorspelbaar proces dat 2 tot 20 jaar kan duren. In die tijd gebeurt er veel. Het is daarom van essentieel belang dat de nieuwe financieringsstructuur, beoordelingsmethodiek en begeleiding vanuit KWF aansluit bij de huidige tijd, flexibel is en bijgesteld kan worden naar gelang zich in de toekomst nieuwe ontwikkelingen voordoen.

‘Al 65 jaar financieren we kwalitatief goed onderzoek’, aldus directeur Michel Rudolphie. ‘Het punt is dat we ervan uitgingen dat het resultaat zijn weg naar de patiënt wel vond. Inmiddels weten we dat dit niet altijd even efficiënt gebeurt. Daarop gaan we nu actief sturen door het volledige onderzoekstraject – van fundamenteel onderzoek tot en met klinische toepassing – maximaal te ondersteunen en per onderzoeksfase goed te kijken naar specifieke behoeften van onderzoekers. Zo kunnen we niet alleen een betere partner zijn voor onderzoekers, maar ook de maatschappij het benodigde inzicht geven. Donateurs willen – terecht – weten hoe hun gedoneerde geld concreet bijdraagt aan de kankerbestrijding.’

Focus op toepassing voor de patiënt
Uitgezonderd fundamentele onderzoekers vraagt KWF haar onderzoekers bij de indiening om een ontwikkelplan te schetsen voor de doorontwikkeling van hun onderzoek in de praktijk. Met dit ontwikkelplan bereiken we dat er een betere afstemming ontstaat tussen het onderzoek dat in de academische instellingen plaatsvindt en de uiteindelijke eindproducten voor patiënten. Door onderzoekers te vragen dit plan uit te werken worden zij zich beter bewust van de hordes die na het betreffende onderzoeksproject genomen moeten worden en kunnen daar al in deze fase optimaal op anticiperen. Daarnaast blijft KWF fundamenteel onderzoek financieren als bron van nieuwe vindingen.

Flexibele financieringsstructuur
Om die stroomlijning richting de praktijk te stimuleren, is de financieringsstructuur flexibel. Zo gaat KWF met richtbedragen werken: er wordt geen maximum meer gehanteerd voor het aan te vragen budget op een projectvoorstel. Voor elke stap die een nieuwe vinding/ontwikkeling moet doorlopen in het ontwikkelingstraject, geldt dat de onderzoeker dátgene kan aanvragen wat hij/zij nodig heeft. KWF hanteert bovendien continueringsopties bij veelbelovende resultaten en discontinueringsopties bij veranderd perspectief.

Patiënten beoordelen het wetenschappelijk onderzoek
De ervaringskennis van patiënten is waardevolle en onmisbare input bij de bestrijding van kanker en bij het bepalen van de relevantie van de activiteiten van KWF. Zij zijn de primaire belanghebbenden bij de activiteiten van KWF en zij weten als geen ander wat het leven met de ziekte kanker betekent. Als het projectvoorstel goed en volledig geregistreerd is, gaat het naar de interne beoordelingscommissie en vervolgens naar de externe referenten en de Patiënten Adviescommissie (PACO). (Ex)patiënten oordelen in de PACO vanaf 2016 mee bij elke besteding van KWF, met uitzondering van fundamenteel en vroeg-translationeel onderzoek. Zie voor video de bijlage

Meer impact voor elke euro
Door gericht te investeren en actief samenwerkingen aan te gaan met andere financiers en (commerciële) partijen, wil KWF nog meer geld beschikbaar krijgen voor de kankerbestrijding en de afstemming tussen het onderzoek en de (eind)gebruikers stroomlijnen. We willen een deel van de eventuele opbrengsten uit onze gefinancierde onderzoeken opnieuw inzetten voor de kankerbestrijding. Zo heeft de patiënt binnen onze nieuwe onderzoekfinanciering dubbel baat bij resultaten uit wetenschappelijk onderzoek. KWF wil komend jaar met de Nederlandse onderzoeks- en kennisinstituten komen tot algemene afspraken die gelden voor alle door KWF gefinancierde onderzoeksprojecten.

Aanpak antibioticaresistentie prioriteit Nederland én VS

By Annelies Derksen in Algemeen

Het Witte Huis lanceerde gisteren het actieplan van de regering Obama om multiresistente tuberculose (MDR-tbc) 1 nationaal en wereldwijd aan te pakken. Met dit plan geeft de VS prioriteit aan de aanpak van MDR-tbc als onderdeel haar bredere agenda om de dreiging van antibioticaresistentie voor mondiale volksgezondheid tegen te gaan.

Minister Schippers is een belangrijke bondgenoot van de Obama administratie bij de mondiale aanpak van antibioticaresistentie (AMR). Later dit jaar zal Nederland gastheer zijn voor de top van de Global Health Security Agenda (GHSA). Recent heeft Nederland One-Health maatregelen aangekondigd om AMR tegen te gaan. Tevens is AMR het prioritaire gezondheidsthema tijdens het huidige Nederlandse EU voorzitterschap. De aanpak van MDR-tbc maakt onderdeel uit van de Nederlandse antibioticaresistentie agenda.

Kitty van Weezenbeek, algemeen directeur van KNCV Tuberculosefonds, heeft gesproken bij de lancering van het actieplan tegen MDR-tbc in Washington. Het Nederlandse KNCV Tuberculosefonds geeft leiding aan Challenge TB, het mondiale project van United States Agency for International Development (USAID) voor tbc- en tbc/hiv-bestrijding. Challenge TB is actief in 21 landen in Azië en Afrika. Van Weezenbeek: “Het afgelopen jaar hebben wij in een twintigtal landen 53.000 MDR-tbc patiënten op behandeling kunnen zetten. Wij bereiken op dit moment een genezingspercentage van 68%, aanzienlijk hoger dan het wereldwijde gemiddelde van 50%. Het aantal MDR-tbc gevallen groeit. De komende jaren verwachten wij urgent benodigde vooruitgang te realiseren in het tijdig onderkennen van MDR-tbc en verdere verbetering van het genezingspercentage. Dit doen wij door innovaties effectief en versneld toe te passen en door goede zorg beter toegankelijk te maken”.

KNCV Tuberculosefonds juicht de aankondiging van het actieplan van het Witte Huis toe. MDR-tbc is één van de grotere mondiale uitdagingen op het gebied van de volksgezondheid. Het plan van Obama dringt aan op urgente actie op een aantal terreinen en door regeringen wereldwijd. Het plan vergroot de mogelijkheden van USAID om de strijd tegen deze wereldwijde bedreiging van de volksgezondheid uit te breiden en intensiveert de activiteiten van KNCV Tuberculosefonds en haar partners op het gebied van MDR-tbc. Van Weezenbeek: “Het leiderschap dat de VS toont is van cruciaal belang voor een doorbraak in de strijd tegen MDR-tbc, een ziekte die ons allen kan treffen. Ik juich ook het leiderschap van Minister Schippers toe voor een daadkrachtige aanpak van antibioticaresistentie, mondiaal en binnen de EU”.

1. Bij MDR-tbc is de ziekteverwekker ongevoelig voor de twee krachtigste medicijnen tegen tuberculose. Behandeling voor mdr- en extensief resistente tuberculose (xdr-tbc) duurt driemaal langer dan de behandeling van reguliere tuberculose, is honderden keren duurder en geeft meer, en ernstigere bijwerkingen. Een onbehandelde persoon met mdr- of xdr-tbc kan 10 tot 15 andere individuen besmetten per jaar.

ETZ zet nieuw laxeermiddel in voor darmonderzoek

By Annelies Derksen in Algemeen

Voor een kijkonderzoek van de dikke darm (coloscopie) is het belangrijk dat de darmen goed schoon zijn. Patiënten van Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis (ETZ) krijgen voortaan voor het reinigen van hun spijsverteringskanaal het laxeermiddel Eziclen voorgeschreven. “Deze vloeistof is voor patiënten veel beter te verdragen”, licht MDL-arts Robbert Eichhorn de keuze toe.

Het ETZ is een van de eerste ziekenhuizen in Nederland dat kiest voor dit laxeermiddel. De keuze is gebaseerd op onderzoek bij driehonderd ETZ-patiënten. Uitkomst van deze studie is dat de patiënten de inname van Eziclen minder belastend vinden dan andere laxeermiddelen. “Bovendien zorgt het laxeermiddel voor schonere darmen”, stelt arts onderzoekster Sophie Giles. Zij heeft samen met de verpleegkundigen Marleen Wildhagen en Meike Broeren het onderzoek uitgevoerd. Bij het onderzoek is ook gekeken naar de patiëntenwaardering. “Iets meer mensen hadden last van buikkrampen, maar de nachtrust werd duidelijk minder verstoord. Conclusie is dat de patiënten het nieuwe middel beter waarderen.”

Zoeter
Door invoering van het bevolkingsonderzoek darmkanker worden steeds meer coloscopieën uitgevoerd. Het darmonderzoek vereist een zorgvuldige voorbereiding, door het grondig reinigen van de darmen. Daarvoor moeten normaal gesproken grote hoeveelheden laxeervloeistof worden gedronken. MDL-arts Eichhorn: “Patiënten moesten voorheen ongeveer vier liter laxeermiddel drinken voor het spoelen van de darmen, waarvan de zoute smaak als minder prettig wordt ervaren”. Het drinken van het laxeermiddel vinden patiënten vaak erger dan het darmonderzoek zelf. Het nieuwe laxeermiddel bestaat daarentegen uit twee kleine flesjes met vloeistof. Elk flesje moet met water worden aangevuld, tot twee keer een halve liter. Daarna kunnen patiënten een heldere drank naar keuze nemen, zoals bijvoorbeeld appelsap of bouillon. Een ander voordeel is dat het nieuwe laxeermiddel zoeter smaakt dan vergelijkbare middelen”.

Prettiger
Ook patiënt T. van Eeten (82) is zeer te spreken over het nieuwe middel: “Het nieuwe laxeermiddel is veel prettiger om in te nemen. De hoeveelheden zijn veel kleiner, ik hoef geen liters meer te slikken”. De heer Van Eeten heeft al drie keer een darmonderzoek in het ETZ gehad en kan dus het oude en nieuwe middel goed met elkaar vergelijken. “Tijdens mijn laatste onderzoek kon ik zelf op het beeldscherm zien dat mijn darmen veel schoner waren. Daardoor waren de darmpoliepen beter zichtbaar.”