De behandeling van huidkanker kan vele malen effectiever door de therapie af te stemmen op de individuele kenmerken van patiënt en tumor. Zo blijkt onder andere dat de veel toegepaste fotodynamische therapie slechts in iets meer dan de helft van alle gevallen succesvol is in vergelijking met een eenvoudige crème, die een veel grotere effectiviteit heeft. Bij oudere patiënten boven de 60 jaar met een oppervlakkige vorm van huidkanker verdient de moderne lichttherapie echter weer de voorkeur. Op basis van promotieonderzoek aan het Maastricht UMC+ adviseert dermatoloog in opleiding Marieke Roozeboom dan ook om niet iedere patiënt zomaar met dezelfde methode te behandelen.

Fotodynamische therapieOngeveer één op de vijf Nederlanders krijgt tijdens zijn leven te maken met het basaalcelcarcinoom, een vorm van huidkanker die voornamelijk wordt veroorzaakt door een overmaat aan zonlicht. Hoewel dit type tumor niet agressief is en vaak oppervlakkig aanwezig is, kan het veel overlast veroorzaken, zoals jeuk, pijn en bloedingen. In het verleden werden alle vormen van huidkanker chirurgisch verwijderd, wat vaak resulteerde in ontsierende littekens. Tegenwoordig heeft de dermatoloog echter een groter arsenaal aan middelen ter beschikking. Er zijn (naast operatief verwijderen) drie gangbare behandelingen voor het basaalcelcarcinoom: fotodynamische therapie, imiquimod-crème en 5-fluorouracil-crème. Voornamelijk op basis van ervaring past de dermatoloog één van deze behandelingen toe. “Maar dat kan veel effectiever”, zegt Roozeboom. “Niet iedere tumor en patiënt zijn namelijk gelijk.”

Licht versus crème
De promovendus onderzocht het effect van de drie verschillende therapieën bij honderden patiënten. Daaruit bleek onder meer dat fotodynamische therapie slechts in 58 procent van de gevallen succesvol was, tegenover 80 procent en 68 procent voor respectievelijk de imiquimod-crème en 5-fluorouracil-crème. “Imiquimod-crème zou dan ook in de meeste gevallen de eerste behandelkeuze moeten zijn”, adviseert Roozeboom. “Daarbij komt ook nog dat het gebruik van de crème veel goedkoper is dan de fotodynamische therapie, die in het ziekenhuis moet worden uitgevoerd.” De moderne therapie met behulp van licht kan echter in bepaalde gevallen wel succesvoller zijn.

Optimaliseren
Om de effectiviteit van de huidkankerbehandeling te vergroten, deelde Roozeboom de patiënten op in subcategorieën. Zo maakte ze een onderscheid in geslacht, leeftijd, de grootte van de tumor en de plek van de tumor op het lichaam. Patiënten ouder dan 60 jaar met een tumor op de benen bleken bijvoorbeeld veel beter te reageren op fotodynamische therapie (94 procent) dan op de behandeling met een crème (37 procent). Roozeboom: “Een arts zou dus tijdens de diagnose al een afweging moeten kunnen maken welke behandeling de voorkeur heeft. Door een beter onderscheid te maken tussen patiënten kunnen we het behandelresultaat optimaliseren. Met als gevolg minder complicaties bij patiënten, een beter cosmetisch resultaat en dalende zorgkosten.”

Marieke Roozeboom promoveert op vrijdag 8 april aan de Universiteit Maastricht op haar proefschrift ‘Diagnosis and treatment of basal cell carcinoma’