Internationale samenwerking bij aanpak dementie

Staatssecretaris Van Rijn samen met de Slowaakse en Maltese bewindsliedenWereldwijd hebben 47,5 miljoen mensen dementie en dat aantal neemt alleen maar toe. Samenwerking in de aanpak van dementie is daarom cruciaal. Het is staatssecretaris Martin van Rijn (VWS) gelukt om met Malta en Slowakije een gezamenlijke verklaring te tekenen om de aanpak dementie verder te verbeteren, verdiepen en te verspreiden (trio-voorzitterschap Europese Unie). Niet alleen binnen de EU maar ook wereldwijd. De verklaring onderschrijft het belang van onderzoek en het verbeteren van kwaliteit van leven van mensen met dementie en hun dierbaren.

WHO omarmt de Nederlands-Europese aanpak

De drie landen hebben met hun verklaring een basis gelegd voor de internationale aanpak van dementie. Deze zal later deze maand worden opgepakt door de WHO, waar de ‘Nederlands-Europese’ aanpak haar weg zal vinden naar landen buiten Europa. De WHO komt dan met een wereldwijd actieplan dat al haar lidstaten oproept zich in te zetten voor betere bewustwording van dementie, verbetering van de zorg voor mensen met dementie en intensivering van onderzoek naar dementie.

Uitdagingen voor Nederland

Onderdeel van de verklaring is de afspraak kennis en goede voorbeelden te delen met andere landen. Zo zal Alzheimer Nederland met steun van VWS de nationale Alzheimer organisaties in Indonesië en Suriname helpen met training van zorgprofessionals, vergroten van de bewustwording van dementie en verdere professionalisering van de Alzheimer organisaties, zodat zij deze activiteiten zelfstandig kunnen voortzetten na het einde van het programma.

In Nederland leven naar schatting 260.000 mensen met dementie. Dat aantal stijgt in 2050 tot 400.000, omdat Nederland meer ouderen krijgt die bovendien steeds ouder worden. Met het stijgen van de leeftijd neemt de kans op dementie toe. Mensen leven gemiddeld acht jaar met dementie: zes jaar thuis en twee jaar in een zorginstelling. Samen met het Deltaplan Dementie ( onderzoek, zorgstandaarden, etc.) loopt in Nederland de campagne ‘Samendementievriendelijk’ om te zorgen dat mensen meer kennis hebben van dementie en er beter mee om kunnen gaan. En om bedrijven en organisaties te betrekken in het herkennen van en omgaan met mensen met dementie.

Nederland kan zich nog verder verbeteren met bijvoorbeeld het ontwikkelen van alternatieve woonvormen zodat mensen met dementie, al dan niet met hun partner langer thuis kunnen blijven wonen. Ook het stimuleren van het gebruik van technologie kan de kwaliteit van leven van mensen met dementie, zowel thuis als in een instelling, vergroten.

Mensen met dementie in ons midden

‘We blijven vol inzetten op wetenschappelijk onderzoek naar dementie,’ aldus Van Rijn. ‘Zolang het echter niet mogelijk is van dementie te genezen, moeten we zo veel mogelijk oog hebben voor mensen met dementie. Die wonen meestal thuis, in ons midden. In andere Europese landen misschien nog wel meer dan bij ons. Hoewel situaties in Europa kunnen verschillen, staan we met gebundelde krachten echt een stuk sterker tegenover deze afschuwelijke aandoening dan ieder land voor zich.’

De ondertekening van de verklaring vindt plaats tijdens het EU voorzitterschap van Malta.

Wereldwijd hebben 47,5 miljoen mensen dementie en dat aantal neemt alleen maar toe. Samenwerking in de aanpak van dementie is daarom cruciaal. Het is staatssecretaris Martin van Rijn (VWS) gelukt om met Malta en Slowakije een gezamenlijke verklaring te tekenen om de aanpak dementie verder te verbeteren, verdiepen en te verspreiden (trio-voorzitterschap Europese Unie). Niet alleen binnen de EU maar ook wereldwijd. De verklaring onderschrijft het belang van onderzoek en het verbeteren van kwaliteit van leven van mensen met dementie en hun dierbaren.

Beeld: ©VWS

WHO omarmt de Nederlands-Europese aanpak

De drie landen hebben met hun verklaring een basis gelegd voor de internationale aanpak van dementie. Deze zal later deze maand worden opgepakt door de WHO, waar de ‘Nederlands-Europese’ aanpak haar weg zal vinden naar landen buiten Europa. De WHO komt dan met een wereldwijd actieplan dat al haar lidstaten oproept zich in te zetten voor betere bewustwording van dementie, verbetering van de zorg voor mensen met dementie en intensivering van onderzoek naar dementie.

Uitdagingen voor Nederland

Onderdeel van de verklaring is de afspraak kennis en goede voorbeelden te delen met andere landen. Zo zal Alzheimer Nederland met steun van VWS de nationale Alzheimer organisaties in Indonesië en Suriname helpen met training van zorgprofessionals, vergroten van de bewustwording van dementie en verdere professionalisering van de Alzheimer organisaties, zodat zij deze activiteiten zelfstandig kunnen voortzetten na het einde van het programma.

In Nederland leven naar schatting 260.000 mensen met dementie. Dat aantal stijgt in 2050 tot 400.000, omdat Nederland meer ouderen krijgt die bovendien steeds ouder worden. Met het stijgen van de leeftijd neemt de kans op dementie toe. Mensen leven gemiddeld acht jaar met dementie: zes jaar thuis en twee jaar in een zorginstelling. Samen met het Deltaplan Dementie ( onderzoek, zorgstandaarden, etc.) loopt in Nederland de campagne ‘Samendementievriendelijk’ om te zorgen dat mensen meer kennis hebben van dementie en er beter mee om kunnen gaan. En om bedrijven en organisaties te betrekken in het herkennen van en omgaan met mensen met dementie.

Nederland kan zich nog verder verbeteren met bijvoorbeeld het ontwikkelen van alternatieve woonvormen zodat mensen met dementie, al dan niet met hun partner langer thuis kunnen blijven wonen. Ook het stimuleren van het gebruik van technologie kan de kwaliteit van leven van mensen met dementie, zowel thuis als in een instelling, vergroten.

Mensen met dementie in ons midden

‘We blijven vol inzetten op wetenschappelijk onderzoek naar dementie,’ aldus Van Rijn. ‘Zolang het echter niet mogelijk is van dementie te genezen, moeten we zo veel mogelijk oog hebben voor mensen met dementie. Die wonen meestal thuis, in ons midden. In andere Europese landen misschien nog wel meer dan bij ons. Hoewel situaties in Europa kunnen verschillen, staan we met gebundelde krachten echt een stuk sterker tegenover deze afschuwelijke aandoening dan ieder land voor zich.’

De ondertekening van de verklaring vindt plaats tijdens het EU voorzitterschap van Malta.

‘Nederlander wil iemand met dementie wel helpen, maar weet niet hoe’

Uit onderzoek blijkt dat 9 op de 10 Nederlanders niet of slechts een beetje weten hoe ze mensen met dementie kunnen herkennen of helpen. En dit is wel nodig want steeds meer mensen krijgen dementie. 7 op de 10 mensen met dementie woont nog thuis. We komen hen tegen op straat in de winkel of in de trein. Uit onderzoek komt naar voren dat Nederlanders wel graag willen weten hoe zij deze mensen kunnen ondersteunen maar vaak niet weten hoe dat moet. De resultaten van de enquête zijn getest in de praktijk met een verborgen camera.

Verdubbeling van het aantal mensen met dementie
De enquête is gehouden in het kader van het vijfjarige programma Samen dementievriendelijk dat een half jaar geleden van start is gegaan. Samen dementievriendelijk – een initiatief van Alzheimer Nederland, Deltaplan, PGGM en het ministerie van VWS – heeft als doel mensen kennis en handvaten te bieden om in het dagelijkse leven dementie te herkennen en hier goed mee om te gaan. Momenteel leven namelijk 270.000 mensen in Nederland met dementie en dat aantal zal in de toekomst verdubbelen. Zeventig procent van alle mensen met dementie woont thuis en neemt actief deel aan de maatschappij. Iedereen krijgt er dus direct of indirect mee te maken.

Straatonderzoek: reactie op mensen met dementie
De resultaten van de enquête zijn getest in de praktijk met een verborgen camera. Hoe reageren mensen op straat wanneer ze ogenschijnlijk geconfronteerd worden met iemand met dementie? Het straatonderzoek bevestigt de enquête: We willen mensen met dementie graag helpen, maar missen vaak nog de handvaten hoe dat op een goede manier te kunnen doen. Het filmpje met de reacties op straat is te vinden op www.samendementievriendelijk.nl.

Trainingen voor iedereen
Samen dementievriendelijk richt zich vooral op het vergroten van kennis over hoe om te gaan met mensen met dementie bij het grote publiek én binnen bedrijven en organisaties. Nienke van Wezel van Samen dementievriendelijk: “In het afgelopen jaar zien we dat steeds meer bedrijven willen weten hoe zij hun dienstverlening voor mensen met dementie kunnen verbeteren. En dat is goed nieuws. Voor mensen met dementie is het namelijk belangrijk dat zij zo lang mogelijk kunnen blijven meedoen in de maatschappij. Bijvoorbeeld door het doen van dagelijkse boodschappen. En dat vraagt begrip en hulp van de samenleving.”

Het programma biedt (online) trainingen voor algemeen publiek, bedrijven in het vervoer, de detailhandel, gemeentes en voor mensen die actief zijn in het vrijwilligerswerk. Meer informatie over het volgen of aanvragen van een training is te vinden op www.samendementievriendelijk.nl.

Project laat zien: ook mensen met dementie kunnen iets aanleren

 Lerend vermogen bij dementieBij mensen met dementie zijn ondanks de ziekte vaak nog mogelijkheden om te leren. In samenwerking met DAZ en het lectoraat Psychogeriatrie van de Haagse Hogeschool heeft Alzheimer Nederland het project ‘Lerend Vermogen’ uitgevoerd. Er zijn tien voorbeelden gefilmd waarbij het lerend vermogen van mensen met dementie in de praktijk zichtbaar wordt. In deze filmpjes worden mensen met dementie geportretteerd die iets hebben aan- of afgeleerd, dankzij goede begeleiding van mantelzorgers en/of zorgverleners.

Alzheimer Nederland zet zich in voor bevordering van de levenskwaliteit van mensen met dementie en hun naasten. Het optimaal benutten van het geheugen en lerend vermogen biedt uitzicht om langer zelfstandig te functioneren. Dit kan een positieve bijdrage leveren aan het zelfbeeld en het onafhankelijkheidsgevoel vergroten, en daarmee de kwaliteit van leven verbeteren. “Leren is niet iets waar je snel aan denkt bij mensen met dementie, omdat juist het geheugen vaak ernstig is aangetast bij dementie”, aldus adjunct-directeur Marco Blom, “toch toont onderzoek aan dat deze mensen, zeker in het beginstadium van de ziekte, vaak nog goed in staat zijn te leren. Het gaat erom de aanwezige competenties goed aan te spreken. ”

Kennis over lerend vermogen is beperkt
Zorgverleners en familieleden zijn onvoldoende bekend met dit fenomeen. Zij nemen vaak, goedbedoeld, teveel uit handen en leren daarmee onbewust afhankelijkheid aan. Waardoor patiënten bijvoorbeeld na het handen wassen niet meer zelf hun handen afdrogen, maar hun handen uitsteken voor hulp hierbij. Het overgrote deel (70%) van de zorg voor mensen met dementie wordt gedaan door familieleden. Maar ook onder professionele zorgverleners is de kennis over en ervaring met lerend vermogen bij dementie nog beperkt. Het project ‘Lerend vermogen bij dementie’ werkt actief aan bewustwording en enthousiasme van mensen met dementie, de naaste omgeving en het onderwijs en verzorgend personeel

Motiveren om te leren
Toepassing van het lerend vermogen van mensen met dementie valt of staat met de aanpak van de familie en /of begeleiders. Belangrijke randvoorwaarden zijn wel o.a. dat het leren in een goede sfeer gebeurt, zonder dwang, dat er rekening wordt gehouden met beperkingen en dat er niet wordt gecorrigeerd. Meer weten? Kijk op www.alzheimer-nederland.nl/dementie en http://www.opnieuwgeleerdoudgedaan.nl/c/toolkit

Het project Lerend Vermogen bij dementie is mogelijk gemaakt door het Innovatiefonds Zorgverzekeraars en wordt uitgevoerd door Alzheimer Nederland i.s.m. de Haagse Hogelschool en DAZ (Dirkse Anders Zorgen).