Niet beginnen met roken, dát is de uitdaging

sigaretStaatssecretaris Martin van Rijn (VWS) start de Smokefree Challenge. De Challenge is onderdeel van het plan om roken onder jongeren in het vmbo (en mbo) te ontmoedigen. Leerlingen maken een klassikale niet-roken-afspraak. De sociale druk om niet te beginnen met roken wordt daarmee vergroot. Wie het volhoudt, maakt kans op een uitje met de hele klas. Doel van de Challenge is voorkomen dat jongeren in de eerste klassen van het vmbo beginnen met roken.

Over de hele linie roken jongeren minder en beginnen zij later, maar de groep vmbo/mbo rookt significant meer dan hun leeftijdgenoten. Daarom zet Van Rijn extra in op deze groep. “Als je op jonge leeftijd niet begint, begin je er later vaak ook niet meer mee. Dat gun ik alle jongeren. De rookvrije generatie komt hiermee weer een stapje dichterbij”, aldus de staatssecretaris.

Een half jaar niet roken

De klas gaat gezamenlijk de uitdaging aan om een half jaar niet te roken. Dat betekent dat de leerlingen die niet roken dat gedurende zes maanden volhouden en de leerlingen die al roken de afspraak maken dat in die periode niet te doen. Alle leerlingen van een klas ondertekenen een contract.

Vier regio’s, 120 klassen doen mee

Het gaat om een pilot in vier regio’s (Amsterdam, Friesland, Limburg en Flevoland-Gelderland). In eerste instantie doen alleen vmbo-scholen en een aantal praktijkscholen  mee. In totaal doen 120 klassen mee. De deelnemers krijgen tijdens de Smokefree Challenge drie inhoudelijke lessen. Verder krijgen de kinderen nog een creatieve opdracht: de leerlingen maken met elkaar een filmpje over 10 voordelen van niet roken naar voorbeeld van de bekende vlogger Dylan Haegens die voor NIX18 zo’n zelfde video heeft gemaakt. Het Trimbos-instituut en de GGD ondersteunen de scholen bij de Challenge.

Waarom de doelgroep van vmbo-jongeren?

De Smokefree Challenge richt zich op jongeren in de eerste twee klassen van het vmbo. Vaak komen leerlingen hier voor het eerst in aanraking met roken. Het aantal jongeren dat rookt is de afgelopen jaren gedaald. Tegelijkertijd blijkt de kans dat een vmbo-leerling rookt bijna tien keer zo hoog als de kans dat een vwo-leerling rookt.

Het is belangrijk dat jongeren niet beginnen met roken. Verschillende maatregelen zijn daarvoor al genomen, zoals het verhogen van de leeftijdsgrens voor de verkoop van tabak en de elektronische sigaret en de NIX18-campagne. Verder komt er in 2020 een rookverbod op schoolpleinen.

Hoeveel jongeren roken er?

  • Van de jongeren tussen 12 en 16 jaar heeft 23% ooit gerookt, in 2011 was dat 33%
  • 11% van de jongeren tussen de 12 en 16 heeft de afgelopen maand gerookt, dat was in 2011 nog 17%
  • 3% van deze jongeren rookt dagelijks, dat was in 2011 6%
  • Ook het aantal dagelijkse rokers daalde van 6% naar 3%
  • Op het vmbo-b zijn aanzienlijk meer rokers (32% heeft ooit gerookt) dan op het vwo (16%)

Roken schaadt de gezondheid

Roken en meeroken is schadelijk voor de gezondheid. De overheid voert daarom een tabaksontmoedigingsbeleid om het aantal rokers in Nederland te verlagen, om meerokers te beschermen tegen tabaksrook en te voorkomen dat jongeren beginnen met roken.

Schippers: Europese steun voor KWF-manifest is belangrijke stap

World Cancer Leaders' Summit 2016 - ParijsMinister Edith Schippers (VWS) wil een gezamenlijke internationale aanpak van de problematiek van te dure kankermedicijnen. Regeringen kunnen dat niet alleen en moeten steun zoeken bij kankerbestrijdingorganisaties, patiëntengroepen, kennisinstellingen en behandelaren. Schippers riep hier vandaag toe op in Parijs, waar zij sprak op de World Cancer Leaders’ Summit. Een dergelijk nieuw front van regeringen en non-gouvernementele organisaties is nodig in de aanpak van deze problematiek die wereldwijd honderden miljoenen mensen met kanker direct raakt. Schippers is blij met de steun die KWF in Europa krijgt voor haar manifest over de toegankelijkheid van kankermedicijnen: “Dat inmidddels 12 landen zich daarbij hebben aangesloten, is echt een belangrijke stap om patiënten over deze geneesmiddelen te kunnen laten beschikken”.

In Parijs wordt deze week het World Cancer Congress gehouden, met deelname van internationaal gerenommeerde artsen en wetenschappers, bedrijfsleven, patiëntenorganisaties en bewindspersonen vanuit de hele wereld.

Het aantal kankerpatiënten stijgt fors. In 1990 kregen in Nederland iets minder dan 60.000 mensen de diagnose kanker; het afgelopen jaar waren dat er 105.000. Tegelijkertijd stijgen de overlevingskansen wel aanzienlijk: inmiddels leeft 62% van de patiënten 5 jaar na de diagnose nog, terwijl dat 20 jaar geleden minder dan 50% was. En met inachtneming van de groeiende en ook steeds ouder wordende bevolking, neemt het aantal kankerpatiënten zelfs relatief af. Deze positieve ontwikkelingen zijn te danken aan innovaties: beter onderzoek, betere behandelingen en betere geneesmiddelen. Keerzijde van de medaille is dat de nieuwe oncologische medicijnen peperduur zijn en niet in verhouding lijken te staan tot de onderliggende kosten voor onderzoek en ontwikkeling.

Europees manifest voor gelijke toegang medicijnen

Schippers is in EU-verband bezig om met andere landen gezamenlijk prijsonderhandelingen over dure geneesmiddelen te voeren en meer te gaan samenwerken over de toegankelijkheid ervan. In april dit jaar heeft Schippers het manifest ‘Access to Cancer Medicines’ van KWF Kankerbestrijding en de European Cancer League in ontvangst genomen. Dit manifest heeft als doel om alle kankerpatiënten gelijke toegang tot medicijnen te geven. KWF initieerde vervolgens – geinspireerd door de Nederlanse inzet tijdens het EU-voorzitterschap – haar eigen coalitie met zusterorganisaties uit Europa. Vandaag werd bekend gemaakt dat inmiddels kankerbestrijdingorganisaties uit 12 landen zich hierbij hebben aangesloten, waaronder Frankrijk, Duitsland, Zwitserland en België. Schippers: “Ook de wetenschap en de artsen- en verpleegkundigenorganisaties zijn nodig in dit verbond. Alleen samen kunnen we de druk voldoende opvoeren. Dat is nodig voor het behoud van de betaalbaarheid en toegankelijkheid van deze cruciale medicijnen.”

Nieuwe businessmodellen

Ook nieuwe businessmodellen zijn nodig om medicijnen toegankelijk te houden voor patiënten van nu en de toekomst. Modellen, waarin farmaceutische bedrijven transparant zijn over de kostenopbouw van hun geneesmiddelen. Op 7 december zal – op initiatief van Schippers en haar Portugese collega Campos Fernandes – in Lissabon op de tweede ronde tafel van Europese zorgministers en farmaceutische industrie worden doorgepraat over welke rol fabrikanten hierin kunnen en moeten spelen.

Darmkanker: 5 duizend sterfgevallen per jaar

In 2015 overleden 5,2 duizend personen in Nederland aan darmkanker. Het aantal mensen dat aan darmkanker sterft neemt toe, door bevolkingsgroei en vergrijzing. Dit meldt CBS.
In 2015 zijn 2,8 duizend mannen en 2,4 duizend vrouwen overleden aan darmkanker. Darmkanker is bij mannen na longkanker de meest voorkomende vorm van sterfte bij kanker. Bij vrouwen is darmkanker de derde voornaamste doodsoorzaak bij kanker, na longkanker en borstkanker.
De sterfte aan darmkanker treft vooral ouderen. Ongeveer 90 procent is bij overlijden60 jaar of ouder, ruim de helft is 75 jaar of ouder. Van alle overledenen aan darmkanker, wordt bijna driekwart veroorzaakt door een tumor gelokaliseerd in de dikke darm en23 procent in de endeldarm.

Meer sterfgevallen maar lager risico

Het totaal aantal sterfgevallen door darmkanker neemt van jaar op jaar toe. In de laatste 25 jaar is het aantal sterfgevallen aan darmkanker met 26 procent gestegen, onder mannen sterker (41 procent) dan onder vrouwen (12 procent). De gestandaardiseerde sterfte neemt af. Als rekening wordt gehouden met de gewijzigde leeftijdsopbouw van de bevolking is het sterfterisico aan darmkanker sinds 1991 met 20 procent gedaald. Bij mannen was de sterfte aan darmkanker in 2015 18 procent lager dan in 1991, bij vrouwen24 procent.

Het terugdringen van de sterfte aan darmkanker gaat vooral bij mannen minder snel dan voor een aantal andere vormen van kanker. De totale gestandaardiseerde kankersterfte onder mannen is in 25 jaar tijd met meer dan een derde afgenomen. Dit hangt mede samen met de afname van de sterfte aan maagkanker (daling van 62 procent), longkanker (daling 51 procent) en prostaatkanker (daling 40 procent). De totale kankersterfte onder vrouwen daalt minder hard dan voor mannen, door een toename van de sterfte aan longkanker. Er is wel een daling van de sterfte aan maagkanker (63 procent), baarmoederhalskanker (daling 56 procent) en borstkanker (daling 41 procent).

Preventieve screening

Darmkanker is in Nederland de meest voorkomende soort kanker met 15,5 duizendnieuwe gevallen in 2015.
Darmkanker is zeer goed in een vroeg stadium op te sporen. Om deze reden is in 2014 een begin gemaakt met het bevolkingsonderzoek darmkanker. Het onderzoek wordt tussen 2014 en 2019 stapsgewijs ingevoerd. Mannen en vrouwen van 55 tot en met 75 jaarkrijgen uiteindelijk elke twee jaar een uitnodiging voor een zogeheten occult bloedtest, een onderzoek naar bloed in de ontlasting. Het RIVM voert het bevolkingsonderzoek uit en geeft over 2015 aan dat 73 procent van de uitgenodigde mannen en vrouwen zich op deze manier heeft laten screenen. Vanaf 2032 kunnen volgens de Gezondheidsraad jaarlijks ruim 2 400 minder mensen overlijden aan darmkanker.