Zware rokers leven gemiddeld 13 jaar korter

By Annelies Derksen in Algemeen, Hart- en vaatziekten, Kanker, Longziekte
Een op de vier zware rokers overlijdt voor de 65ste verjaardag. Van zware rokers (meer dan twintig sigaretten per dag) is de levensverwachting gemiddeld 13 jaar korter dan van nooit-rokers. Dit blijkt uit nieuw onderzoek van het CBS en het Trimbos-instituut over het verband tussen roken en sterfte.
Het onderzoek is gebaseerd op de enquête- en overlijdensgegevens van bijna 40 duizend20- tot 80-jarige respondenten uit de Gezondheidsenquête van 2001 tot en met 2006. Onderzocht is of en wanneer rokers en niet-rokers die in de periode 2001–2006 meededen aan de gezondheidsenquête, zijn overleden.
Uit dit onderzoek blijkt dat de roker al op relatief jonge leeftijd overlijdt. Naar schatting haalt 23 procent van de rokers die hun hele leven zwaar roken de leeftijd van 65 jaar niet. Van de lichte rokers overlijdt 11 procent, van de niet-rokers 7 procent vóór de 65-jarige leeftijd. Van zware rokers is de levensverwachting gemiddeld 13 jaar korter dan van mensen die nooit hebben gerookt. Matige rokers (minder dan twintig sigaretten per dag) verliezen naar schatting 9 levensjaren, lichte rokers (niet dagelijks roken) 5 jaren.

Kanker grootste oorzaak van de jonge overlijdensgevallen

Rokers overleden relatief vaak aan kanker, met name longkanker. Maar ook hart- en vaatziekten en ademhalingsziekten kwamen bij hen vaker voor. Zo overleed naar schatting 11 procent van de zware rokers vóór hun 65ste jaar aan kanker, 5 procent aan longkanker. Aan een hart- of vaatziekte overleed 5 procent. Van de nooit-rokers overleed 3 procent zo jong aan kanker en 1 procent aan een hart- of vaatziekte.

Stoppen loont

Stoppen met roken loont, op alle leeftijden. Ex-rokers die vóór 35-jarige leeftijd stoppen, hebben een vergelijkbare levensverwachting als nooit-rokers. Van rokers die rond hun 50ste stoppen, halveert het sterfterisico.

Vier op de tien overlijdensgevallen onder de 80 door tabak

Uit het onderzoek blijkt dat in Nederland in de afgelopen jaren 4 op de 10 overlijdensgevallen vóór leeftijd 80 zijn veroorzaakt door tabak.

Maar er wordt steeds minder gerookt. Zo’n vijftien jaar geleden stak 10 procent van de Nederlanders iedere dag minstens twintig sigaretten op, tegenwoordig is nog 4 procent een zware roker. Ook het aantal matige rokers is flink gedaald in deze periode, van 18 naar 14 procent. Het percentage niet-dagelijkse rokers ligt al jaren op 5 à 6 procent.

1,75 miljoen euro voor onderzoek naar combinatietherapieën tegen hersenkanker

By Annelies Derksen in Kanker

Het Nederlandse/Britse WINDOW-consortium krijgt een subsidie van 1,75 miljoen euro van de Brain Tumor Charity voor onderzoek naar de hersentumor Glioblastoma. Het WINDOW-consortium is een unieke samenwerking om meer effectieve combinatietherapieën te genereren tegen deze dodelijke hersentumor, die tot op heden niet gevoelig is voor medicijnen.

Tot 100 combinaties van medicijnen worden onderzocht, die elk gericht zijn op verschillende cellen in de tumor. Het doel is om de ontwikkeling van nieuwe behandelingen van glioblastoom te versnellen. Onderzoeker Bart Westerman van Hersentumor Centrum Amsterdam (VUmc): “Met deze subsidie starten we een aanval op deze dodelijke ziekte.”

Glioblastoma is de meest voorkomende en kwaadaardige vorm van hersenkanker. In het Verenigd Koninkrijk en Nederland worden per jaar ongeveer 3.200 patiënten gediagnosticeerd met deze ziekte. Ondanks verbeterde kennis over de genetische oorzaken, is de ziekte nog ongeneeslijk. Met de momenteel beschikbare behandelingen is de gemiddelde overleving ongeveer 12 maanden. Een deel van de slechte prognose wordt veroorzaakt door tumorheterogeniteit: verschillende delen van de tumor hebben verschillende eigenschappen en reageren anders op therapie. Als gevolg daarvan kan een bepaalde behandeling sommige tumorcellen doden, terwijl andere blijven groeien.

De onderzoekers binnen het consortium denken nu een oplossing voor dit probleem te hebben door de koppeling te onderzoeken tussen intra-tumor moleculaire heterogeniteit en de effectiviteit van medicijncombinaties.
Glioblastomacellen van individuele patiënten worden gekweekt in het laboratorium van Colin Watts in Addenbrooke’s Hospital, University of Cambridge. Deze worden doorgestuurd naar VUmc  in Amsterdam voor behandeling met 100 combinaties van geneesmiddelen om geneesmiddelcombinaties te identificeren met brede klinische toepasbaarheid, terwijl de specificiteit voor cellulaire subtypes wordt behouden. Medicijncombinaties die effectief zijn in een kweekschaal zullen ook in diermodellen getest worden in Amsterdam. De meest beloftevolle behandelingen zullen worden verspreid als de Glioblastoma Drug Bank door het bedrijf IOTA Pharmaceuticals. In verdere studies zal Emmanouil Metzakopian’s team van het Sanger Institute (UK) nieuwe CRISPR-Cas9 genoom-editingstechnologie gebruiken om nieuwe mechanismen te identificeren die bijdragen aan resistentie tegen effectieve combinatietherapieën.

De oprichting van een dergelijke geïntegreerde aanpak voor effectieve behandeling zal de ontwikkeling van nieuwe combinatietherapieën versnellen om glioblastoma in de toekomst beter te kunnen behandelen. Bart Westerman reageert: “Onze strategie geeft de mogelijkheid om kanker vanuit een cellulair perspectief te bestrijden. Nieuwe medicijntherapieën die afkomstig zijn uit de immunotherapie zullen de WINDOW-aanpak verder aanvullen “.

Verdere informatie
Het WINDOW-consortium bestaat uit teams onder leiding van de Nederlandse onderzoekers Bart Westerman en Tom Würdinger (Hersentumorcentrum Amsterdam/Cancer Center Amsterdam) en Cambridge, het Verenigd Koninkrijk, onderzoekers Colin Watts (Addenbrooke’s Hospital, Cambridge University), Emmanouil Metzakopian (Sanger Institute) en David Bailey en FredrikSvensson (IOTA Pharmaceuticals Ltd).

Meer informatie over WINDOW is beschikbaar via www.window.net.in

Meer volkorenproducten eten verkleint kans op darmkanker

By Annelies Derksen in Kanker

Het eten van volkoren graanproducten zoals zilvervliesrijst en volkorenbrood kan het risico op darmkanker verlagen. Dat maakt het Wereld Kanker Onderzoek Fonds vandaag bekend in een nieuw rapport. Experts benadrukken dat alhoewel geen enkele leefstijl een garantie biedt tegen kanker, gezonde voeding en leefstijl een belangrijke rol spelen bij de preventie van darmkanker.

Nu is er voor het eerst sterk wetenschappelijk bewijs dat het eten van drie porties volkorenproducten per dag (wat neerkomt op 90 gram) het risico op darmkanker met 17 procent kan verlagen. Dit komt bovenop het eerdere bewijs dat het eten van vezelrijke producten het risico op darmkanker verlaagt.

Voor het rapport is al het beschikbare bewijs wereldwijd naar voeding, gewicht en lichaamsbeweging in relatie tot het risico op darmkanker geanalyseerd. De bevindingen bevestigen dat het risico op darmkanker wordt verhoogd door:

·     Het eten van bewerkt vlees, zoals ham en salami
·     Het eten van te veel rood vlees (meer dan 500 gram per week, bereid gewicht), zoals rund- en varkensvlees
·     Het hebben van overgewicht en obesitas
·     Het drinken van twee of meer glazen alcohol per dag

Uit het rapport blijkt ook dat mensen die meer bewegen een kleinere kans op darmkanker hebben in vergelijking met mensen die weinig aan lichaamsbeweging doen. Alle vormen van beweging tellen mee, ook tuinieren, fietsen en wandelen.

Darmkanker is een van de kankersoorten waar we zelf veel aan kunnen doen om de kans erop te verkleinen. Volgens schattingen van het Wereld Kanker Onderzoek Fonds kan elk jaar ongeveer 45 procent van de gevallen van darmkanker in Nederland voorkomen worden door gezonde keuzes in voeding en leefstijl.

Darmkanker is in Nederland een van de meest voorkomende vormen van kanker. Het staat op nummer 2 van de meest voorkomende vormen van kanker bij mannen, en op nummer 3 bij vrouwen. Jaarlijks krijgen ruim 15.400 mensen de diagnose darmkanker.

Voor het nieuwe rapport hebben onderzoekers bevindingen uit 99 studies bij elkaar gebracht en geanalyseerd. In het onderzoek ging het om gegevens van in totaal 29 miljoen mensen waarvan een kwart miljoen mensen bij wie darmkanker werd vastgesteld.

Edward L. Giovanucci, prof. Voeding en Epidemiologie bij Harvard TH Chan School of Public Health en eerste auteur van het rapport: “Darmkanker is een van de meest voorkomende soorten kanker wereldwijd. Het nieuwe rapport laat zien dat mensen veel kunnen doen om hun risico op darmkanker aanzienlijk te verlagen. De bevindingen zijn duidelijk: voeding en leefstijl spelen een grote rol bij darmkanker. De stappen die mensen kunnen nemen om hun risico op darmkanker te verlagen, zijn belangrijk voor de algehele gezondheid. Het behouden van een gezond gewicht, voldoende lichaamsbeweging, matig zijn met rood en bewerkt vlees en het eten van meer volkorenproducten en voedingsvezels. Daarnaast is het belangrijk om matig te zijn met alcohol en niet te roken of om daarmee te stoppen.”