Patiënten met uitgezaaide longkanker die bij Rijnstate immunotherapie via een infuus krijgen, kunnen vanaf oktober een deel van deze behandeling thuis krijgen. Een gespecialiseerd verpleegkundige komt daarvoor bij de patiënt thuis. Rijnstate is het tweede ziekenhuis in Nederland dat deze service aan haar patiënten gaat aanbieden.

Immunotherapie bij longkanker is een intensieve en langdurige behandeling. Patiënten komen hiervoor elke twee weken naar het ziekenhuis. Zij krijgen het medicijn nivolumab via een infuus toegediend. Een behandeling duurt gemiddeld twee uur. Vanaf oktober is het mogelijk om na twee behandelingen in het ziekenhuis, de volgende behandeling thuis te krijgen. Dat scheelt patiënten heen en weer rijden naar het ziekenhuis en de behandeling vindt plaats in hun eigen, vertrouwde leefomgeving.

Peter de Jong, longarts bij Rijnstate: “Wij vinden het erg fijn dat we deze extra service kunnen aanbieden. De immunotherapie thuis voldoet aan dezelfde kwaliteit- en veiligheidseisen die ook in het ziekenhuis gelden. De verpleegkundige blijft bij de patiënt tijdens de behandeling en kan, indien nodig, direct contact opnemen met de behandelend arts in het ziekenhuis.” 

Immunotherapie expertisecentrum
Immunotherapie is een behandeling die een afweerreactie tegen kankercellen stimuleert. Deze behandeling versterkt of verandert het eigen afweersysteem, zodat het de kankercellen beter kan doden. Rijnstate is een van de zes expertisecentra in Nederland op het gebied van immunotherapie bij longkanker. Er komen ook patiënten voor deze behandeling in Rijnstate van buiten de regio Arnhem en de Liemers.

Positieve ervaringen
Rijnstate start in oktober met de immunotherapie thuis. Als de ervaringen van patiënten en de betrokken zorgverleners positief zijn, wordt er gekeken naar uitbreiding. De gespecialiseerde zorg bij de patiënt thuis wordt geleverd door Eurocept Homecare. Deze landelijk werkende organisatie levert maatwerk ziekenhuisverplaatste zorg met onder meer eigen gespecialiseerde verpleegkundigen en infuustechnologie. De medewerkers van Eurocept Homecare hebben reeds ervaring met de thuistoediening van nivolumab. Rijnstate zorgt voor de aanvullende scholing van deze zorgprofessionals.

A.R.T.Z.

Rijnstate werkt op het gebied van oncologie samen met Slingeland Ziekenhuis in Doetinchem en Ziekenhuis Gelderse Vallei in Ede. Dit doen we onder de naam A.R.T.Z. Oncologisch centrum. Door in specifieke tumorwerkgroepen kennis en expertise met elkaar te delen verbeteren de drie Gelderse ziekenhuizen hun oncologische zorg.

Ook op het gebied van immunotherapie is er een intensieve samenwerking tussen de drie ziekenhuizen.

Dikkedarm- en endeldarmkanker is wereldwijd de op één na meest voorkomende kankersoort. Ongeveer de helft van de patiënten krijgt uitzaaiingen in de lever. Tot voor kort was wegsnijden de enige optie en de standaardbehandeling. Tegenwoordig kunnen deze tumoren ook bestreden worden door ze via de huid aan te prikken en te ‘verhitten’. Onderzoekers Martijn Meijerink (interventieradioloog) en Petrousjka van den Tol (chirurg) van VUmc gaan in hun COLLISION-studie beide behandelingen vergelijken in een groot landelijk onderzoek. Hiervoor hebben zij een subsidie ontvangen van € 580.000, afkomstig van het bedrijf Medtronic Covidien Inc.

Meer kans op complicaties bij leveroperatie
Als een uitzaaiing van darmkanker in de lever door een chirurg weggesneden wordt, bestaat er een reële kans op complicaties en zelfs overlijden als gevolg van de operatie. Voor de nieuwe methode is geen operatie nodig. De radioloog kijkt met een CT-scan waar de tumor zich in de buik bevindt en prikt een naald door de huid in de tumor, met als doel deze te vernietigen door verhitting. De kans op complicaties van deze ingreep is klein. Bij deze techniek, de zogenoemde radiofrequente ablatie (RFA) en microwave ablatie (MWA) is de ziekenhuisopname kort. De behandeling draagt bovendien bij aan behoud van kwaliteit van leven voor de patiënt.
Voordat een dergelijke nieuwe techniek de huidige standaardbehandeling van operatie bij patiënten met dikkedarm- en endeldarmkanker mag vervangen, moet door vergelijkend wetenschappelijk onderzoek bewezen worden dat deze tenminste net zo goed is.

COLLISION-studie naar beide methoden
In de COLLISION-studie wordt de nieuwe behandelmethode vergeleken met de traditionele chirurgie. De studie loopt in tien ziekenhuizen door heel Nederland. COLLISION is ondergebracht bij de Dutch Colorectal Cancer Group (DCCG)en wordt gesteund door alle relevante patiëntenverenigingen en medische vakgroepen. De afkorting COLLISION komt van: COLorectal LIvermetastases: Surgery versus thermal ablatION.

Een gezamenlijk project van het UMC Groningen, Radboudumc  en het Antoni van Leeuwenhoek krijgt ruim 3,6 miljoen euro subsidie van KWF Kankerbestrijding. Met dit geld gaan de centra een biobank opzetten die beter inzicht gaat geven waarom bepaalde tumorsoorten wel of niet op immuuntherapie reageren.

De grant van 3,6 miljoen euro is bedoeld om een biobank op te zetten waarin in eerste instantie van 2000 patiënten met negen verschillende tumortypen lichaamsmateriaal, zoals bloed, plasma, bloedcellen, ontlasting en weefselbiopten, kan worden opgeslagen. Vervolgens  zal op deze materialen een aantal immuunanalyses worden uitgevoerd. Hoogleraar John Haanen van het Antoni van Leeuwenhoek, een van de drie betrokken centra:  “Deze nationale biobank en de data die we daaruit kunnen afleiden zal een positieve invloed hebben op het immuuntherapie-onderzoek in Nederland. Wat deze biobank bijzonder maakt, is dat we niet alleen DNA-analyses van de tumorbiopten  inzetten, maar ook in de weefsels gaan kijken naar aanwezigheid van afweercellen,  hun eigenschappen en naar afweermechanismen die de kanker gebruikt om het afweersysteem te verlammen.”

Markers

“Daarna gaan we in bloed en andere lichaamsproducten van deze patiënten onderzoeken of er markers zijn die helpen voorspellen of patiënten wel of niet op immuuntherapie zouden kunnen reageren. Al deze data komen in een grote database die inzicht geeft in hoe tumoren omgaan met het immuunsysteem. Voor die patiënten die met immuuntherapie zijn of worden behandeld wordt die data ook aan de uitkomst van hun behandeling gekoppeld.  Uiteindelijk gaan we al deze informatie geanonimiseerd  openbaar maken voor onderzoekers en artsen, zodat hiermee nog meer onderzoek kan worden gedaan. Hierdoor verwachten we sneller en nog specifieker te kunnen bepalen welke patiënt  met welke immuuntherapie-combinatie succesvol behandeld kan worden”, aldus Haanen. Op termijn zullen ook andere ziekenhuizen patiëntenmateriaal kunnen insturen.

Standaardbehandeling

Immuuntherapie is een behandeling die ervoor zorgt dat het eigen afweersysteem kankercellen beter kan vernietigen. Deze relatief nieuwe behandelmethode staat volop in de belangstelling: regelmatig melden kranten en nieuwsrubrieken veelbelovende berichten. De ontwikkelingen gaan snel, voor een aantal vormen is immuuntherapie al standaardbehandeling, daarnaast lopen er veel klinische studies.

Vanuit de drie centra leiden de volgende wetenschappers dit project:

• UMC Groningen:  prof. Liesbeth de Vries en dr. Rudolf Fehrmann
• Radboudumc: prof. Carl Figdor en prof. Koos van den Hoeven
• Antoni van Leeuwenhoek: prof. Ton Schumacher, prof. John Haanen