Meer medisch onderzoek bij ouderen nodig

Medisch-wetenschappelijk onderzoek levert momenteel te weinig kennis op voor de ouderenzorg. Om ouderen meer bij onderzoek te betrekken, stelden het Radboudumc, het Ministerie van VWS en de Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie de ‘Leidraad voor medisch-wetenschappelijk onderzoek bij ouderen’ op. Deze wordt gepresenteerd tijdens de Nationale Geriatriedagen op 9 en10 februari in Den Bosch.

Het aantal ouderen in Nederland neemt toe en daarmee ook zorg voor mensen met toenemende kwetsbaarheid, meervoudige ziektelast en afnemende levensverwachting. De wetenschappelijke kennis waar deze zorg op is gebaseerd komt echter grotendeels van onderzoek onder (jonge) volwassenen. Het is in de praktijk problematisch om kwetsbare ouderen te laten deelnemen aan onderzoek. Vanwege de hoge diversiteit van de doelgroep en het veelvuldig voorkomen van meerdere ziektes naast elkaar, is het daarnaast lastig om algemeen geldende conclusies uit het onderzoek te kunnen trekken.

Verruimen Wmo
De Wet medisch-wetenschappelijk onderzoek met mensen (Wmo) stelde tot voor kort beperkingen aan het uitvoeren van onderzoek bij wilsonbekwame ouderen. Het ministerie van VWS heeft deze mogelijkheden onlangs verruimd voor niet-therapeutisch onderzoek. Ondanks deze verruiming zijn veel onderzoekers niet vertrouwd met het betrekken van ouderen in onderzoek. Om onderzoekers te helpen bij het uitvoeren van Wmo-plichtig onderzoek bij ouderen publiceert het Radboudumc in opdracht van het ministerie van VWS een leidraad met 45 aanbevelingen.

Aanbevelingen
De aanbevelingen in de leidraad geven onder andere antwoord op vragen rond deelname van wilsonbekwame ouderen, de rol van naasten en mantelzorgers en ethische vragen rond de belasting van ouderen met onderzoek. Met de praktische tips hopen de opstellers van de richtlijn ervoor te zorgen dat meer ouderen deelnemen aan onderzoek, de uitval tijdens het onderzoek wordt verlaagd en dat ouderen meer invloed krijgen op de uitvoering van het onderzoek.

Ouderen betrekken
Jan van Lindert (84) was betrokken bij het opstellen van de leidraad: “Onderzoekers hebben vaak geen beeld bij de praktische problemen die ontstaan bij deelname aan een studie. Als een onderzoeker zegt ‘komt u om negen uur langs’, wat betekent dat dan? ‘Hoe kom ik op tijd in het ziekenhuis als de verzorging pas om half negen komt’, ‘kan ik mijn medicaties eerst nog nemen’, enzovoorts.” Marjolein van der Marck, onderzoeker bij het Radboudumc: “Als we nu een nieuwe studie starten, doen we eerst een oproep om mee te denken over de onderzoeksopzet en de financieringsaanvraag. Met de adviezen die we van de ouderen krijgen, kunnen we veel praktische problemen tijdens het onderzoek voorkomen.”

Weten hoeveel je weet over onderzoek met ouderen? Doe de test op www.richtlijnouderenzorg.nl.