Nieuw onderzoek: Leefstijladviezen tegen vermoeidheid na darmkanker

Bijna één op de drie mensen heeft na behandeling van darmkanker last van ernstige vermoeidheid. Dit heeft grote invloed op de kwaliteit van leven. Daarom starten onderzoekers van Wageningen University & Research een studie waarin ze kijken of de adviezen van het Wereld Kanker Onderzoek Fonds voor gezonde voeding en leefstijl kunnen helpen ernstige vermoeidheid als gevolg van kanker te verminderen.

De impact van darmkanker
In Nederland werd in 2019 bij bijna 13.000 mensen de diagnose darmkanker vastgesteld; er zijn momenteel meer dan 50.000 mensen in leven bij wie darmkanker is vastgesteld in de afgelopen 5 jaar. In Nederland komt het vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Bijna één op de drie mensen heeft na behandeling van darmkanker last van ernstige vermoeidheid.

Vermoeidheid bij kanker
Vermoeidheid bij kanker is anders dan de vermoeidheid die gezonde personen ervaren na fysieke of mentale inspanning. Het is heviger en intenser, kan iemand plotseling overvallen en gaat niet zomaar weg door uit te rusten en/of te slapen.

Leefstijladviezen
Het Wereld Kanker Onderzoek Fonds heeft leefstijladviezen opgesteld die mensen kunnen helpen om de kans op het (opnieuw) krijgen van kanker te verkleinen. In dit nieuwe onderzoek wordt onderzocht of het opvolgen van deze adviezen ook helpt om je na darmkanker minder vermoeid te voelen.

Over het onderzoek
Onderzoekers van Wageningen University & Research – onder leiding van dr. Renate Winkels – starten een nieuw onderzoek om mensen te helpen die last hebben van ernstige vermoeidheid na darmkanker. Zij onderzoeken of de adviezen van het Wereld Kanker Onderzoek Fonds voor gezonde voeding en leefstijl kunnen helpen de vermoeidheid te verminderen.

In dit onderzoek, de SoFIT studie, wordt een leefstijlprogramma onderzocht. Het programma is samengesteld op basis van de adviezen van het Wereld Kanker Onderzoek Fonds voor gezonde voeding en leefstijl. Een coach stelt samen met iedere deelnemer een individueel programma op.

In dit onderzoek werkt Wageningen University & Research samen met verschillende ziekenhuizen, de Alliantie Voeding in de Zorg en het Integraal Kanker Centrum Nederland (IKNL). Het onderzoek wordt gefinancierd door het Wereld Kanker Onderzoek Fonds.

Dr. ir. Renate Winkels, onderzoeker Wageningen University & Research: “Door vermoeidheid na darmkanker kunnen mensen niet alles doen wat ze graag zouden willen doen. Het beperkt ze in sociale activiteiten, maar ook terugkeer naar werk kan door de vermoeidheid onmogelijk zijn. Even uitrusten en slapen om je minder moe te voelen helpen niet goed bij deze vermoeidheid.”

“Van zorgverleners horen we vaak dat er na afloop van de behandeling van kanker mensen in een soort gat terecht komen. De patiënt is genezen en kan weer door met zijn leven, maar vaak zijn er hierna allerlei klachten en mist er goede begeleiding. Met dit onderzoek hopen we bij te dragen aan het opvullen van dit gat.”

Suzanne Vonk, team Over leven met kanker van het Wereld Kanker Onderzoek Fonds: “Ernstige vermoeidheid als gevolg van kanker is een veelvoorkomende klacht. Mensen kunnen hier nog lang na behandeling last van hebben, met grote gevolgen voor hun dagelijks leven. Wij willen er met dit onderzoek achter komen of de leefstijladviezen die wij geven voor het verkleinen van de kans op kanker, ook kunnen helpen om de kwaliteit van leven na de diagnose kanker te verbeteren.”

77 miljoen extra voor structurele inzet van digitale zorg thuis

Het ministerie van VWS maakt 77 miljoen extra vrij voor ondersteuning en zorg op afstand via digitale toepassingen. Het gaat om een aanvullend bedrag bedoeld voor zorg aan thuiswonende kwetsbare ouderen en mensen met een chronische ziekte of beperking. Door het grote aantal aanvragen van de eerdere tijdelijke noodregeling SET COVID-19, onderdeel van de Stimuleringsregeling E-health Thuis (SET), is er nu de SET COVID-19 2.0. 

De nieuwe regeling is specifiek gericht op aanbieders van wijkverpleging, huisartsenzorg, GGZ en aanbieders van ondersteuning in het kader van de Wmo die nu extra willen investeren om structureel met digitale zorg op afstand aan de slag te gaan. 

“Zorg is en blijft mensenwerk. Maar juist in de afgelopen tijd waarin we minder bewegingsvrijheid hadden, zag je hoe technologie een waardevolle aanvulling kan zijn voor de zorg thuis. Het kan ouderen of chronisch zieken enorm helpen om zelfstandig te blijven wonen,” aldus minister De Jonge (Volksgezondheid, Welzijn en Sport)

De afgelopen periode hebben veel zorgaanbieders, cliënten en hun naasten de toegevoegde waarde van digitale zorg ervaren. Dit bleek ook uit de eerdere noodregeling SET COVID-19 waar binnen korte tijd ruim 1.700 aanvragen voor binnenkwamen en waarvan 460 aanvragen konden worden toegekend. Nu 1,5 meter afstand voorlopig de norm blijft en digitale zorg meer onderdeel van ons ‘nieuwe normaal’ is, blijven veel zorgaanbieders en hun cliënten behoefte hebben aan de technologische mogelijkheden voor zorg op afstand; denk bijvoorbeeld aan de mogelijkheden van beeldschermzorg, indicatiestelling via een app en medicijndispensers.

De subsidie is bedoeld voor zorgaanbieders die digitale zorg structureel willen gaan inzetten als onderdeel van de zorg die zij verlenen. Per aanvraag is een maximumbedrag van € 50.000 beschikbaar. De subsidie kan gebruikt worden voor onder meer de aanschaf van apparaten, het inhuren van hulp bij de implementatie en scholingskosten voor personeel. Hierbij is een eigen bijdrage geen vereiste. Een substantieel gedeelte van het subsidieplafond is gereserveerd voor de wijkverpleging. De regeling wordt in de tweede helft van juli geopend, meer informatie is te lezen op: https://www.rvo.nl/actueel/nieuws/nieuwe-subsidiemogelijkheden-voor-zorg-op-afstand-set-covid-19-2 

Licht en gezondheid, wat hebben die met elkaar te maken?

Ondanks alles wat we als mensen voor elkaar hebben gekregen, zijn we ook nog steeds zeer afhankelijk van de wereld om ons heen. Een van de basisinstincten is de invloed van licht en dan met name blauw licht. De mens is een dagdier en er dus voor gemaakt om te slapen als het donker is en wakker te zijn als het buiten licht is. Dat blauw licht zo belangrijk is voor onze biologische klok heeft te maken met het feit dat het leven is begonnen in de oceanen. Blauw licht dringt veel dieper door in het water zodat het leven daar een ritme heeft gevonden dankzij het blauwe licht. De dieren die als eerste het land opkropen hielden dit ritme vast, net als wij dat doen.

We stellen de slaap uit en betalen de prijs

Als de zon onder is, horen mensen te gaan slapen zoals dagdieren dat ook doen. Maar zelfs een relatief zwakke hoeveelheid licht kan dat moment van slapen al uitstellen, denk aan een houtvuur of kaarslicht. Tegenwoordig zijn er echter ook steeds maar apparaten die een scherm hebben waar blauw licht de hoofdtoon voert, denk maar aan je tv-scherm of je mobiel/tablet/laptop. Onze ogen en ook onze hersenen laten zich beet nemen door dit blauwe licht. Het scherm van je iPad heeft door de samenstelling hetzelfde effect als het daglicht. Als je daarbij dan bedenkt dat 95% van de Nederlanders in het uur voordat ze naar bed gaan gebruik maken van een apparaat dat veel blauw licht uitstraalt, kan je je voorstellen dat slaapproblemen vandaag de dag zeer gebruikelijk zijn.

De biologische klok

Wat we de biologische klok noemen is eigenlijk een ingewikkeld stelsel van hormonen dat regelt hoe mensen zich voelen en hun ritme bepaalt op een dag. Als je in de vroege ochtend je gordijnen opent, krijg je een dosis blauw licht dat de productie van een hormoon regelt waardoor je wakker wordt. Dat hormoon voorkomt geen ochtendhumeur maar het werkt beter met het juiste daglicht. Wie in nachtdiensten of ploegendiensten werkt, kent het andere gevoel om wakker te worden op een tijdstip dat eigenlijk niet juist is. Zoiets werkt door gedurende de rest van de dag en gewenning is niet eenvoudig. De biologische klok wordt iedere dag weer opnieuw aangezet en loopt gewoon het beste als je het licht/donker ritme van de natuur aanhoudt.

Kunstlicht en het effect op ons lichaam

Inmiddels is dus duidelijk dat we ons lichaam voor de gek houden met kunstlicht. Maar onze samenleving is er op gebaseerd dat we meer tijd nodig hebben dan het daglicht ons gunt, dat geldt zowel op de evenaar als tot in de meest noordelijke en zuidelijke gebieden. Volwassenen, maar ook kinderen, gebruiken de hele dag intensief hun ogen. Goede verlichting zoals moderne ledverlichting is dan belangrijk om te zorgen dat we onze ogen niet te veel hoeven in te spannen. Kies voor goede verlichting op plaatsen waar je werkt of leest en gedempt licht als je je ontspant. Ledverlichting heeft het allemaal. Om jezelf ook rust te gunnen, is het een goede keuze om je niet aan een grote hoeveelheid blauw licht bloot te stellen gedurende het uur voordat je naar bed gaat.