In tijden van exponentiele groei op technologisch gebied is het voor zorgprofessionals en bestuurders lastig om door de bomen het bos nog te zien. Welke mogelijkheden zijn er, én hoe kies je? In de publicatie Zorg Enablers 2018 worden de belangrijkste technologische ontwikkelingen in de zorg op een rij gezet.

Met de publicatie willen auteurs Philip J. Idenburg en Vivian Dekkers de zorgprofessional en bestuurder op weg helpen. Verdere digitalisering, robotisering en de enorme druk om de zorg betaalbaar te houden zorgt ervoor dat het aantal technologische toepassingen in rap tempo toeneemt. De selectie en implementatie blijkt echter vaak lastig. Zorg Enablers helpt zorgprofessionals op weg met een helder overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen met bijbehorende kansen, risico’s en praktijkvoorbeelden. De publicatie is gratis te downloaden op www.zorgenablers.nl.

​In de afgelopen twintig jaar is de overlevingskans na levertransplantatie bij kinderen gestegen met 12 procent. Van de kinderen die in de afgelopen tien jaar een donorlever ontvingen, was 83% na vijf jaar nog in leven. Tien jaar daarvoor was dat nog 71%. De resultaten van kinderen die een donorlever van een levende donor ontvingen, zijn nog beter: na vijf jaar is 95% van hen nog in leven. Onderzoekers van het UMCG Transplantatiecentrum publiceerden over de resultaten van het nationaal kinderlevertransplantatie-programma in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde. Onlangs werd in het UMCG de 500ste kinderlevertransplantatie uitgevoerd.

De onderzoekers analyseerden gegevens van kinderen die in de periode 1995-2016 een levertransplantatie hadden ondergaan in het UMCG. Hierbij vergeleken zij de uitkomsten van kinderen die een levertransplantatie hadden ondergaan in de periode 1995-2005 en in 2006-2016.

De verbetering van de uitkomsten in de afgelopen twee decennia is waarschijnlijk het resultaat van verbeterde operatietechnieken, selectiever gebruik van afweer-onderdrukkende medicijnen, betere infectiebestrijding en antistolling. Daarnaast worden kinderen met een aangeboren afwijking van de galwegen (biliaire atresie) vroeger verwezen, mede dankzij de centralisatie van de zorg voor deze kinderen.

Levende donor
Ook de invoering van de levende donorlevertransplantatie sinds 2004 is van belang. Hierbij staat een levende donor, meestal een van de ouders, een stuk lever af aan zijn of haar kind. De goede uitkomsten van levende donorlevertransplantatie kunnen worden verklaard door de (ruim van tevoren) geplande operatie waardoor zowel ontvanger als donor in optimale conditie kunnen zijn, de korte tijd dat de lever buiten het lichaam is omdat de operaties gelijktijdig in hetzelfde ziekenhuis plaatsvinden en de uitgebreid gescreende en gezonde donor.

Mijlpalen
Het UMCG had de primeur van de eerste levertransplantatie bij een volwassene in Nederland (1979) en van de eerste levertransplantatie bij een kind (1982). Het UMCG is het enige ziekenhuis in Nederland dat deze bijzondere vorm van chirurgie mag toepassen bij kinderen. Inmiddels worden er in Nederland jaarlijks circa 150 levertransplantaties verricht, waarvan tegenwoordig ongeveer 20 bij kinderen. In 2017 bereikte het UMCG een nieuwe mijlpaal met de 500ste kinderlevertransplantatie.

Onder 71% van de Nederlanders werden er vorig jaar minstens één geneesmiddel voorgeschreven. De mensen in de leeftijdscategorie 85 jaar en ouder maakten het meest gebruik van geneesmiddelen. Ongeveer 97 procent van de ouderen kregen geneesmiddelen voorgeschreven. Onder jongeren is dit aanzienlijk lager. Rond 50 procent van de jongeren krijgen geneesmiddelen voorgeschreven.

Het meest voorgeschreven geneesmiddel is de maagzuurremmer. Huisartsenpraktijken schreven dit geneesmiddel het meest voor de afgelopen jaren. Dit blijkt uit recente cijfers van onderzoeksinstituut NIVEL. Het gebruik van maagzuurremmer is bedoeld om brandend maagzuur tegen te gaan. Daarnaast dient het als middel om maagklachten te voorkomen die ontstaan bij het gebruik van andere veelgebruikte medicijnen. Een voorbeeld hiervan is zijn ontstekingsremmende pijnstillers (NSAIDs). Deze pijnstillers maken net als cholesterolverlager deel uit van de top drie meest voorgeschreven geneesmiddelen. Hierbij is het onduidelijk of de geneesmiddel daadwerkelijk gebruikt worden.

Eerder dit jaar constateerde het onderzoeksinstituut dat Nederlanders vaker naar de huisartsenpraktijk gaan. Het aantal huisartsen bezoeken laat al een aantal jaar een lichte stijging zien. Ruim driekwart van de Nederlanders bezocht de huisarts in 2016. Ouderen van 65 jaar en ouder en kinderen onder de 4 jaar gingen het afgelopen jaar vaker naar de huisarts dan personen uit andere leeftijdscategorieën. Er is een duidelijk verband tussen het aantal huisartsbezoeken en de toename van voorgeschreven geneesmiddelen.

Gebruikte bronnen:

• https://www.nivel.nl
• http://excilor.com/