In 2015 meldde bijna 12 procent van de mensen obesitas. Ruim 17 procent van hen rapporteert tevens suikerziekte (diabetes), tegenover ruim 3 procent van de mensen zonder obesitas. Dit blijkt uit de Gezondheidsenquête van CBS, waarin mensen gevraagd wordt of ze suikerziekte hebben en waarin ook naar lichaamslengte en lichaamsgewicht wordt gevraagd.

Obesitas (ernstig overgewicht) is, evenals ongezonde voeding, roken en lichamelijke inactiviteit, een risicofactor voor het krijgen van met name diabetes type 2. Mensen met obesitas melden aanzienlijk vaker dat ze diabetes type 2 hebben dan mensen zonder obesitas: ruim 13 tegenover bijna 3 procent.

Bijna 5 procent van de bevolking is diabeet

In 2015 gaf 4,8 procent van de Nederlanders aan suikerziekte te hebben. In 2001 was dit nog 2,8 procent. De toename komt vrijwel geheel door een stijging van het aandeel mensen met diabetes type 2. Deze vorm van suikerziekte komt bijna vier keer zo vaak voor als diabetes type 1. Mannen geven iets vaker dan vrouwen aan dat ze diabetes type 2 hebben: ruim 4 procent tegenover ruim 3 procent.

Ouderdomssuiker
Suikerziekte type 2 komt vaker voor op oudere leeftijd. Diabetes type 1 komt al op jonge leeftijd voor en stijgt nauwelijks met de leeftijd. Type 2 (ouderdomsdiabetes) komt vooral voor na het veertigste levensjaar. Van de 40- tot 50-jarigen heeft volgens de gezondheidsenquête 1,8 procent diabetes type 2. Dit neemt toe tot bijna 8 procent onder 55- tot 65-jarigen en tot bijna 15 procent onder mensen van 75 jaar of ouder.

Medicijngebruik
Uit de registratiegegevens over verstrekkingen van geneesmiddelen blijkt dat 4,7 procent van de Nederlanders (800 duizend) in 2014 een diabetesmiddel kreeg (3,8 procent in 2006). Het aantal diabetes¬ patiënten dat bekend is bij de huisarts ligt echter hoger: bijna 1,1 miljoen in 2014. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat niet iedereen met diabetes daarvoor ook medicijnen gebruikt.

Relatief weinig mensen met diabetes in Nederland
Vergeleken met andere Europese landen rapporteert in Nederland een relatief laag percentage mensen diabetes. Alleen in Roemenië, Zweden, België, Oostenrijk, Denemarken, Letland en Litouwen is het aandeel inwoners van 15 jaar of ouder met diabetes lager dan in Nederland. In Frankrijk is dit aandeel met 10 procent het hoogst.
Wat betreft obesitas is de situatie in Nederland nog gunstiger. Alleen in Noorwegen, Roemenië en Italië komt ernstig overgewicht minder vaak voor. Malta voert de Europese lijst aan. Meer dan een kwart van de bevolking van 15 jaar of ouder heeft er obesitas.

Het Diabetes Fonds opende vandaag de eerste Suiker Afkickkliniek ter wereld. Met deze ‘kliniek’ wil het Diabetes Fonds Nederland bewust maken van de hoge suikerinname en de gevolgen daarvan op de gezondheid. Met als doel de toename van diabetes type 2 te stoppen.

“Nederland is onbewust verslaafd aan suiker. 80% van de Nederlanders krijgt teveel suiker binnen, ruim 1,5 tot 2 keer teveel. Het zit in zoveel producten verstopt en we worden bovendien continu verleid tot ongezonde keuzes”, aldus Hanneke Dessing directeur van het Diabetes Fonds.

Suiker activeert het beloningscentrum in de hersenen. Het zorgt voor de afgifte van de stof dopamine. Deze stof geeft een prettig gevoel. Dit effect stimuleert onbewust het eten van meer suikerrijk eten. Fabrikanten spelen hier handig op in. In veel producten wordt suiker toegevoegd, zoals in zuiveldranken, ontbijtgranen of tomatensaus. Bovendien is het aanbod van gezonde alternatieven schaars en worden we op elke hoek van de straat verleid tot het kopen van producten met veel suiker. Nederlanders krijgen hierdoor vaak onbewust 1,5 tot 2 keer teveel suiker per dag binnen. Ruim 20 tot 25 suikerklontjes in plaats van de 12,5 tot 15 suikerklontjes per dag die de Wereldgezondheidsorganisatie adviseert.

Suiker diabetes type 2 boosdoener
Een op de drie Nederlanders krijgt diabetes type 2. Dit aantal is ongekend hoog. Suiker is een flinke veroorzaker. Zo verhoogt het elke dag nuttigen van een blikje frisdrank het risico op diabetes type 2 met 20%. Teveel suiker leidt ook tot overgewicht, aanmaak van vetten in de lever en meer vetten in je bloed. Dat maakt het lichaam minder gevoelig voor insuline en kan leiden tot diabetes type 2. En dat kan een hartinfarct, blindheid en nierfalen tot gevolg hebben.

Hanneke Dessing, directeur Diabetes Fonds: ‘De Suiker Afkickkliniek wil mensen bewust maken van de hoeveelheid suiker die ze dagelijks binnen krijgen. De afkickkliniek is een van de stappen om de suikerinname in Nederland te verminderen. Aanvullend zet het Diabetes Fonds in op het beïnvloeden van de omgeving zodat de gezonde keuze de makkelijke keuze wordt. Dat kunnen we alleen door samen te werken met bedrijven die de ambitie hebben Nederland gezonder te maken en op innovatieve manieren werken aan productverbetering. Daarnaast streeft het Diabetes Fonds naar een suikertaks op suikerhoudende dranken en strengere en heldere maatregelen in het Akkoord Verbetering Productsamenstelling ten aanzien van de hoeveelheid suikers in overige producten.’

De Suiker Afkickkliniek
Nederlanders kunnen van 7 tot en met 13 november op de Leidsestraat 46 in Amsterdam zonder afspraak terecht bij de ‘afkickkliniek’. In de kliniek komen bezoekers alles te weten over suiker en de werking van suiker op het lichaam aan de hand van een ‘bodyscan’.

Over Diabetes Fonds
Het Diabetes Fonds vindt dat iedereen een gezond leven verdient, zonder diabetes en de complicaties ervan. Het Diabetes Fonds wil Nederland gezonder maken en diabetes genezen. Enerzijds door wetenschappelijk onderzoek te financieren naar betere behandelingen, genezing en complicaties van diabetes type 1 en type 2. Anderzijds door de gezonde keuze makkelijker te maken. Het Diabetes Fonds focust zich komende jaren op vermindering van de suikerinname met een derde en samenwerking met werkgevers en partners om werkend Nederland minder te laten zitten.

Over suiker
De WHO (Wereldgezondheidsorganisatie) doet de sterke aanbeveling om maximaal 10% van de energie die je dagelijks nodig hebt uit “vrije” suikers te halen. Vrije suikers zijn suikers die aan voedingsmiddelen worden toegevoegd door de producent, kok of consument plus de suikers die van nature aanwezig zijn in honing, siropen, vruchtensappen en vruchtenconcentraten. Suikers die van nature aanwezig zijn in fruit, groenten, melk en yoghurt horen hier niet bij.

10% van de energie betekent voor vrouwen zo’n 12,5 suikerklontjes, voor mannen rond de 15 suikerklontjes. Voor kinderen van 4 t/m 8 jaar gaat het om zo’n 7,5 tot 10 suikerklontjes. In Nederland voldoen slechts 5% van de kinderen aan het WHO advies, 29% van de vrouwen en 33% van de mannen. Over de totale groep voldoet slechts 19%.

Wetenschappers hebben voor het eerst een verband ontdekt tussen een verhoogde kans op diabetes onder schoolkinderen en de blootstelling aan hoogfrequente elektromagnetische golven van zendmasten voor mobiele telefoons.

Uit het onderzoek blijkt dat leerlingen van scholen in de buurt van een zendmast met een hoog stralingsniveau een hoger HbA1c-gehalte in hun bloed hebben dan leerlingen van scholen bij een zendmast die minder straling uitzendt. HbA1c staat voor Hemoglobine A1c. De HbA1c-waarde geeft de hoeveelheid versuikerd hemoglobine in het bloed aan en wordt in de medische wereld erkend als een indicator voor diabetes mellitus.

Het onderzoek is gehouden door wetenschappers van de King Saud Universiteit in Saoedi-Arabische hoofdstad Riyad en gepubliceerd in het International Journal of Environmental Research and Public Health. Hoewel bij dieren eerder een verband is aangetoond tussen straling van hoogfrequente elektromagnetische velden (RF-EMFR) en diabetes, is dit volgens de onderzoekers het eerste onderzoek bij mensen.

Ze onderzochten twee scholen met in totaal 159 gezonde leerlingen tussen en twaalf en zeventien jaar, waarbij erop werd gelet dat er geen kinderen met diabetes in de familie bijzaten of kinderen die thuis ook dicht bij een zendmast woonden. Beide scholen stonden dicht bij (circa 200 meter) een zendmast voor mobiele telefonie, maar in de ene school was het stralingsniveau 96 microwatt per vierkante meter en in de andere school 19 microwatt per vierkante meter. Leerlingen van de school die blootstonden aan het hogere stralingsniveau hadden een HbA1c-gehalte van 5,44 procent in hun bloed. De kinderen op de school met het lagere stralingsniveau 5,32 procent. De kinderen met een hoger HbA1c-gehalte lopen volgens de onderzoekers een significant hoger risico op diabetes mellitus type 2.

Voor zover bekend kan straling van elektromagnetische velden onder meer vermoeidheid, hoofdpijn, slaap-, gehoor- en oogklachten veroorzaken en volgens kankeronderzoekers van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zelfs kanker. Volgens de onderzoekers uit Riyad blijkt uit hun studie nu ook dat het een nieuwe risicofactor is voor diabetes mellitus type 2. Uit recente cijfers van de WHO blijkt dat het aantal diabetespatiënten de laatste decennia verviervoudigd is: van 108 miljoen mensen in 1980 tot 422 miljoen in 2014. De hoge bloedsuikergehaltes leiden wereldwijd tot 3,7 miljoen doden per jaar. In Nederland had in 2015 4,8 procent van de bevolking diabetes.
,,We kunnen de voordelen van de mobiele telefonie niet ontkennen, maar we geloven dat gezondheid toch belangrijker is,” stellen de onderzoekers. ,,Daarom zouden zendmasten voor mobiele telefonie niet in dichtbevolkte gebieden mogen staan, vooral niet in de nabijheid van scholen.”

De Stichting Kennisplatform Elektromagnetische Straling noemt de bevindingen alarmerend. ,,De conclusie van dit onderzoek is dat het risico op gezondheidseffecten van zendmasten op een afstand van 200 meter reëel is. Dit bij stralingsniveaus die bijna 50.000 keer lager zijn dan wat in Nederland is toegestaan. Die te hoge stralingslimieten bieden ons dus geen bescherming tegen gezondheidsrisico’s,” zegt Peter van der Vleuten van de stichting.