Alcohol en zwangerschap gaan niet samen. Toch blijft naar schatting zo’n 35-50% van de vrouwen in Nederland af en toe alcohol drinken als ze zwanger zijn. Om dit onderwerp onder de aandacht te brengen heeft Kennisinstituut Bier het mini-magazine ‘Zwanger & 100% alcoholvrij – hoe doe je dat?’ ontwikkeld. Zorgverleners kunnen het materiaal gratis bestellen.

De redenen waarom sommige zwangere vrouwen alcohol blijven drinken zijn veelzijdig. Ze denken dat een glaasje zo nu en dan geen kwaad kan. Of dat alcohol als er nog geen placenta is aangelegd niet bij de baby komt. Ook weten ze soms niet goed wat ze als alternatief voor een wijntje of een biertje kunnen drinken. Al deze onderwerpen komen aan bod in het mini-magazine.

Met Diana Koster en Bastiaan Ragas
Het mini-magazine is laagdrempelig en niet belerend en heeft de uitstraling van een damesblad. Met een model op de cover, een vraagrubriek en een column. In de vraagrubriek beantwoordt verloskundige, vrouwencoach en schrijfster van het boek ‘perfecte moeders bestaan niet’, Diana Koster, veelgestelde vragen. En acteur, presentator, zanger en schrijver van boeken over het vaderschap, Bastiaan Ragas, tekent voor de column in het magazine.

Verantwoorde bierconsumptie
Met dit voorlichtingsmateriaal wil Kennisinstituut Bier wederom kennis verspreiden over verantwoorde bierconsumptie “Voor zwangere vrouwen is de boodschap overduidelijk: Drink geen alcohol! Maar toch blijkt dat veel vrouwen toch nog af en toe een glaasje drinken. We hebben geprobeerd om een aansprekend en laagdrempelig magazine te maken. Dat vooral informatie geeft over hoe je dat nou precies doet, alcoholvrij je zwangerschap door. Met alcoholvrije alternatieven, veelgestelde vragen en de beste smoezen als je nog niet wil vertellen dat je zwanger bent.”, legt Ivonne Sleutels, communicatiemedewerker Kennisinstituut Bier uit.

Wetenschappelijke informatie
Het materiaal is ontwikkeld met hulp van diverse zwangeren en professionals, waaronder de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG) Het is zoveel mogelijk gebaseerd op wetenschappelijke informatie. Wie benieuwd is naar bronnen vindt meer achtergrondinformatie op www.kennisinstituutbier.nl/alcoholenzwangerschap

Het advies foliumzuur te slikken voor en tijdens de zwangerschap heeft een ongewenste bijwerking; een tekort aan vitamine B12. Verloskundige Mayke van Ansenwoude luidt in het tijdschrift Fit met Voeding de noodklok over de ‘foliumzuur-paradox’.

Volgens verloskundige Van Ansenwoude is de kans groot dat het landelijke advies foliumzuur te slikken, verantwoordelijk is voor een tekort aan vitamine B12 bij een groot aantal zwangeren. “In mijn praktijk prik ik sinds vier jaar de bepaling van de foliumzuurspiegel in het bloed in relatie tot vitamine B12. Met de uitslagen kan ik mensen gericht laten zien dat het echt van belang is dat ze extra vitamine B12 gaan gebruiken.”

Merkwaardige paradox
Vrouwen die zwanger willen worden of zwanger zijn, wordt aangeraden dagelijks 400 microgram foliumzuur te slikken. Vanaf de eerste dag na de bevruchting draagt foliumzuur bij aan de vorming van het zenuwstelsel. Foliumzuur verkleint de kans op geboorteafwijkingen als open ruggetje of hazenlip.
Vitamine B12 is nodig voor de stofwisseling van foliumzuur, meldt Fit met Voeding. Bij vrouwen die vanwege een zwangerschapswens langdurig foliumzuur hebben geslikt, heeft het lichaam de vitamine B12 voor een groot deel gebruikt om het foliumzuur om te zetten. Dat leidt tot een merkwaardige foliumzuur-paradox. Het is nu niet een tekort aan foliumzuur, maar een tekort aan B12 dat afwijkingen aan het ongeboren kind veroorzaakt.

Betere keuzes maken
In plaats van een foliumzuurpil adviseert Van Ansenwoude een speciale zwangerschapsmulti. “Met die multi krijg je in ieder geval ook vitamine B12 binnen.”
Zwangeren krijgen van de verloskundige ook voedingsadvies. “Ik hoop dat ze daardoor betere keuzes gaan maken. Gelukkig zie ik vrouwen steeds vroeger in de zwangerschap. Vroeger kwamen ze pas rond twaalf weken. Dan was de belangrijkste periode van de zwangerschap al voorbij. De fase waarin de organen worden aangelegd.”
De verloskundige bepaalt niet alleen de vitamine B12-status, maar ook die van vitamine D vertelt ze in Fit met Voeding. “Vitamine D prik ik er steeds bij, omdat ik er van overtuigd ben dat veel mensen daar een tekort aan hebben. En dat is ook gebleken.”

Op 25 februari starten de NPV (Nederlandse Patiënten Vereniging) en Siriz een onderzoek naar de kennis en opvattingen van (recent) zwangere vrouwen over de 20 wekenecho. Met het onderzoek willen de organisaties inzicht krijgen in de keuzeafwegingen van deze vrouwen en het doel en effect van de 20 wekenecho. Hiermee willen ze onder andere een bijdrage leveren aan de effectiviteit van de informatievoorziening voor en na de 20 wekenecho.

Sinds 1 januari 2007 hebben alle zwangere vrouwen de mogelijkheid tot een 20 weken echo. Motivaties voor de invoering van deze echo waren: de voorbereiding op mogelijke afwijkingen, de behandelmogelijkheid in de baarmoeder bij afwijkingen en de mogelijkheid tot zwangerschapsafbreking tot 24 weken.

Tot nu toe is weinig onderzoek gedaan hoe de 20 wekenecho in de praktijk werkt. Wordt het ingezette beleid gehaald of zijn er ongewenste neveneffecten? Welke redenen dragen vrouwen aan om te kiezen voor een 20 wekenecho? En welke impact heeft deze echo (gekregen) in het leven van zwangere vrouwen?

Met de uitkomsten van dit onderzoek willen de NPV en Siriz de maatschappelijke discussie over het doel en effect van de 20 wekenecho voor het voetlicht halen. Dit ook met het oog op de lopende maatschappelijke discussie over het breder invoeren van prenataal onderzoek, zoals NIPT (Niet-Invasieve Prenatale Test). Ook zullen de uitkomsten van het onderzoek bijdragen aan de mogelijke verbetering van de informatievoorziening aan zwangere vrouwen. De resultaten van het onderzoek worden vergeleken met de uitkomsten van hetzelfde onderzoek dat werd uitgevoerd in 2010, waar de NPV en Siriz ook bij betrokken waren.

Alle vrouwen die zwanger zijn (geweest) na 1 januari 2012 kunnen de vragenlijst hier anoniem invullen: https://v3.directresearch.nl/vragenlijst/starten/3895. Het onderzoek is ook te vinden op www.siriz.nl en www.npvzorg.nl. Het onderzoek is geopend tot 17 april en de resultaten worden begin mei verwacht.